پومپئو براي چهارمين بار به كره شمالي رفت
برنامه‌ريزي براي دومين ديدار عاشقانه
شهاب شهسواري
مايك پومپئو، وزير خارجه ايالات متحده امريكا براي چهارمين بار به كره شمالي سفر كرده است، سفري كه قرار بود 40 روز پيش انجام شود، اما درست ساعاتي قبل از زمان اعلام شده براي اين سفر، دونالد ترامپ، رييس‌جمهور ايالات متحده امريكا با انتشار توييتي اعلام كرد، دستور داده است اين سفر لغو شود، چرا كه «احساس مي‌كنم پيشرفت موثري براي خلع هسته‌اي كره شمالي» رخ نداده است. مشخص نيست كه طي 40 روز گذشته تا چه حد پيشرفت‌هاي جديدي در مذاكرات ايجاد شده باشد، اما به هر تقدير دولت امريكا تصميم گرفته است كه سفر چهارم مايك پومپئو به كره شمالي را عملي كند. مايك پومپئو در مسير سفر به ژاپن قبل از رسيدن به پيونگ‌يانگ در جمع خبرنگاران تلاش كرد تا سقف انتظارات از اين سفر را پايين نگه دارد. پومپئو از وعده پيشينش مبني بر خلع سلاح هسته‌اي كره شمالي تا ژانويه 2021 عقب‌نشيني كرد و تاكيد كرد با وجود اظهارات جديد رييس‌جمهور امريكا در مورد «عشق» نسبت به رهبر كره شمالي، پيام يا هديه‌اي در اين سفر به همراه ندارد كه آماده اظهارنظر در مورد آن باشد.
فقدان درك مشترك
مايك پومپئو، دو هفته پيش در نشست خبري‌اش در سازمان ملل متحد گفته بود، قرار است در اين سفر زمينه‌هاي ديدار دوم ميان رييس‌جمهور امريكا و رهبر كره شمالي را فراهم كند. پومپئو ابتدا به ژاپن و پس از آن به كره شمالي سفر كرد، مقاصد بعدي او كره جنوبي و چين هستند. هنوز مشخص نيست كه در هشتمين دور مذاكرات مايك پومپئو با ديپلمات‌ها و مقام‌هاي امنيتي كره شمالي، قرار است دقيقا در مورد چه گام‌هايي از سوي دو طرف برداشته شود. روز جمعه مايك پومپئو در مسير سفر به ژاپن در جمع خبرنگاران تاكيد كرد كه «پيام‌هاي بسياري زيادي ميان دو طرف» رد و بدل شده است و ميان نمايندگان كره شمالي، امريكا و كره جنوبي گفت‌وگوهايي در جريان است. به گفته مايك پومپئو هدف او از چهارمين سفرش به كره شمالي درك اين است «كه اطمينان حاصل كنم هر دو طرف درك واحدي از هدف مذاكرات دارند.»
اين سفر در پي اظهارات وزير خارجه كره شمالي، ري يونگ هو در مجمع عمومي سازمان ملل متحد انجام مي‌شود كه در آن تاكيد كرده بود «هيچ راهي وجود ندارد، كره شمالي به صورت يك‌جانبه اقدام به خلع سلاح كند.» كره شمالي از زمان سفر محرمانه مايك پومپئو به اين كشور در مقام رييس سيا تاكنون گام‌هاي مختلفي را براي جلب اعتماد طرف امريكايي برداشته است، از جمله تخريب تنها تاسيسات آزمايش هسته‌اي اين كشور، آزادي 3 زنداني امريكايي و تخريب بخشي از يك مركز توليد موتورهاي موشك، همزمان اين كشور طي يك سال گذشته از آزمايش‌هاي موشكي و هسته‌اي جديد خودداري كرده است. به گفته وزير خارجه كره شمالي اين كشور آماده است تا براي رسيدن «به صلح در شبه جزيره كره عاري از سلاح‌هاي هسته‌اي» تلاش كند، اما در برابر تهديد كرده است كه حاضر نيست اين اقدام‌ها را به صورت يك‌جانبه انجام دهد. بعد از سفر مايك پومپئو در ماه جولاي به كره شمالي و اظهارنظر مقام‌هاي امريكايي در مورد اينكه بازنگري در تحريم‌ها بعد از خلع سلاح هسته‌اي كره شمالي عملي خواهد شد، با واكنش تند كره شمالي مواجه شد كه اين رويكرد را يك «توهم» خواند.
اصرار به ديدار دوم
به نوشته پايگاه خبري اي‌بي‌سي امريكا بسياري از ناظران و كارشناسان امريكايي نسبت به نتيجه‌بخش بودن روند مذاكرات ميان واشنگتن و پيونگ‌يانگ ترديد دارند، چرا كه به اعتقاد آنها هنوز دو طرف به يك درك مشترك از هدف مذاكرات نرسيده‌اند. ديپلمات‌هاي ارشد امريكايي و كره شمالي در حال تلاش هستند تا براي ديدار دوم ميان رهبران كره شمالي و ايالات متحده امريكا برنامه‌ريزي كنند، ديداري كه رهبر كره شمالي به انجام آن بسيار علاقه نشان داده است. سو مي‌تري، تحليلگر ارشد پيشين كره شمالي در سيا و پژوهشگر مركز مطالعات استراتژيك و بين‌الملل امريكا به اي‌بي‌سي مي‌گويد: «كره شمالي به راحتي مي‌تواند به اقدامات و اظهارات ترامپ اشاره كند و اينكه چگونه ديپلمات‌هاي امريكايي و مشاوران ترامپ بر خلاف اظهارات او رفتار مي‌كنند. آنها مطمئن هستند كه اگر بتوانند براي بار دوم با رييس‌جمهور امريكا ديدار كنند قطعا توانايي اين را خواهند داشت كه امتيازهاي بيشتري از او بگيرند، چيزي كه از ديدار با مقام‌ها پايين‌تر از جمله پومپئو، نمي‌توانند دريافت كنند.» پومپئو در گفت‌وگو با خبرنگاران حاضر به توضيح در مورد دستور كار مذاكراتش با كره شمالي نشد، از جمله در پاسخ به سوالاتي در مورد موضع امريكا در قبال خواست كره شمالي براي پايان رسمي جنگ كره سكوت كرد. او همچنين از ادعاي قبلي‌اش در مورد هدف خلع سلاح كره شمالي تا قبل از پايان دوره رياست‌جمهوري دونالد ترامپ در ژانويه 2021 عقب‌نشيني كرد.
احتياط ژاپن
روز شنبه مايك پومپئو در توكيو با شينزو آبه، نخست‌وزير و تارو كونو، وزير خارجه ژاپن ديدار و گفت‌وگو كرد. مقام‌هاي ژاپني در اين ديدارها بر موضع مشترك و واحد دو كشور در پرونده كره شمالي تاكيد كردند. بر خلاف كره جنوبي، دولت ژاپن نقش ناچيزي در مذاكرات جاري ميان امريكا و كره شمالي بازي مي‌كند و با رويكردي محتاطانه همواره نسبت به تامين خواسته‌هاي و منافع ژاپن در نتيجه اين مذاكرات تاكيد كرده است. با اين حال شينزو آبه، نخست‌وزير ژاپن در پي گفت‌وگوهايش با پومپئو به خبرنگاران گفت كه «ائتلاف ميان دو كشور در بهترين حال قرار دارد» و «همكاري و هماهنگي عميقي» ميان توكيو و واشنگتن در مورد سياست‌هاي مرتبط با كره شمالي در جريان است. پومپئو هم تاكيد كرد كه در سفر به كره شمالي قطعا مساله شهروندان ربوده شده ژاپني را كه از جمله مهم‌ترين مطالبات ژاپن از كره شمالي است، مطرح خواهد كرد.
نشست سه‌جانبه در مسكو
درست بعد از پايان سفر مايك پومپئو به چين، قرار است معاونان وزراي خارجه سه كشور كره شمالي، چين و روسيه در مسكو در نشستي سه‌جانبه حاضر شوند. به نوشته خبرگزاري ايتارتاس روسيه، در اين ديدار سه‌جانبه كه روز سه‌شنبه انجام خواهد شد، مساله خلع سلاح هسته‌اي كره شمالي و روند روابط ميان سئول و پيونگ‌يانگ مورد بررسي قرار مي‌گيرد. واشنگتن، چين و روسيه را به دور زدن تحريم‌هاي شوراي امنيت سازمان ملل متحد عليه كره شمالي متهم مي‌كند و ادعا مي‌كند كه اين دو كشور سياست‌هاي امريكا براي خلع سلاح هسته‌اي كره شمالي را تضعيف مي‌كنند.