به ياد يدالله صمدي
مردي كه قدردان منتقدان بود
طهماسب صلحجو
شادروان يدالله صمدي از اولين فيلمسازاني بود كه كارش را بعد از انقلاب در سينما شروع كرد و جزو نسل اول سينماگران به حساب ميآيد. قبل از آن سابقه دستياري آقاي نصرت كريمي را در چند فيلم داشت اما بعد از انقلاب بود كه شروع به فيلمسازي كرد. از همان زمان دهه شصت يدالله صمدي از فيلمسازان مطلوب و خوب سينماي ايران شد. فيلمهايش را مردم ميپسنديدند و دوست داشتند و از همان ابتداي كارش جايگاه خوبي در سينما كسب كرد. ايشان را بايد از پيشكسوتهاي سينماي بعد از انقلاب دانست .
از نظر شخصيتي هم ايشان آذربايجاني و اهل خوي بودند و هميشه تلاش ميكرد فرهنگ فولكلور آذربايجان را در فيلمهايش بازتاب دهد. برخي از فيلمهاي خوبش كه اتفاقا مورد استقبال آذربايجانيها هم هست «ساراي» فيلمهايي هستند كه به فرهنگ قومي بومي و داستانهاي آذربايجان ميپردازد.
اما نكته مهم اينكه او اين اواخر ميخواست درباره «مشهدي عباد» فيلم بسازد. فيلمي كه محصول ايران آذربايجان بود. براي ساخته شدن اين فيلم تلاش زيادي كرد، به آذربايجان رفت و مذاكراتي هم انجام داد اما طرحش عملي نشد و نتوانست براي ساخته شدن اين فيلم راه به جايي ببرد. داستان فيلم «مشهدي عباد» را براي من تعريف كرده بود. «مشهدي عباد» از اپراهاي تئاتر جمهوري آذربايجان است كه در سالهاي گذشته و دور تئاتر آن در ايران روي صحنه رفته و جزو نمايشهاي محبوب مردم در تئاتر موزيكال بود. اگر يدالله صمدي ميتوانست اين فيلم را بسازد قطعا با استقبال خوبي از جانب مردم مواجه ميشد. چون كار ارزشمندي به حساب ميآمد.
جمهوري آذربايجان 50 سال پيش از روي اين نمايش فيلمش را ساخته بود در ايران هم نظير اين فيلم شايد60 سال پيش ساخته شد اما به هر جهت شرايط ساخت اين فيلم براي صمدي فراهم نشد.
صمدي فرد بسيار متين، با معرفت و قدرشناسي بود اگر كسي از منتقدان براي فيلمها و توليداتش يادداشتي يا نكتهاي مينوشت فروتنانه تماس ميگرفت و تشكر ميكرد. او پاسخ رفتارهاي خوب را به خوبي ميداد و واقعا از روحيه متواضعانهاي برخوردار بود. آخرين باري كه او را ديدم براي مجلس ختم مرحوم ناصر چشمآذر بود كه دقايقي با هم صحبت كرديم. همانجا متوجه شدم كه شرايط جسماني مطلوبي ندارد بعد از آن ديدار من ديگر او را نديدم تا اينكه خبر فوتش را شنيدم.
واقعا ناراحت شدم وقتي خبر فوت اين سينماگر برجسته را شنيدم. به هر حال عمر است و ميگذرد. متاسفانه اين روزها خبر مرگ بيشتر از زندگي ميشنويم و اين مرا متاثر ميكند. روحش شاد...