بررسي وقوع 20 سيل در ماه‌هاي اخير
طبيعي يا غيرطبيعي ؟
گروه اجتماعي| امسال از لحاظ الگوي بارش در نقاط مختلف ايران، سال عجيبي براي كشور محسوب مي‌شود. بارش‌هاي بهاري كم‌سابقه از يك‌سو و بارش‌هاي ناگهاني در روزهاي اخير نه‌تنها مردم را غافلگير كرد كه باعث بروز سيل‌هايي شد كه خيلي‌ها آنها را غيرمعمولي و نامتعارف مي‌دانستند. به گفته مرتض سليمي رييس بخش امداد و نجات هلال‌احمر، ۱۲ استان‌هاي آذربايجان‌شرقي و غربي، اردبيل، اصفهان، خراسان‌شمالي، خوزستان، زنجان، سمنان، سيستان‌وبلوچستان، گلستان، مازندران و همدان تحت تاثير سيل و آبگرفتگي، رعد و برق و توفان قرار گرفتند.
اين حوادث اما خسارت‌هاي سنگيني را هم به همراه داشت. از خسارت‌هاي مالي فراوان تا حتي جان باختن برخي از هموطنان‌مان كه البته چندان به آن پرداخته نشد. به عنوان نمونه، به گفته سليمي، در چند روز اخير يك نفر در شهرستان شاهرود روستاي ارميان بر اثر وقوع سيل جان باخته است و امدادرساني در استان سيستان‌وبلوچستان همچنان ادامه دارد. همچنين در شهرستان طارم در استان زنجان هم روستاها آسيب شديدي ديده‌اند، در همين رابطه فريدون هاشم‌نژاد فرماندار اين استان به مهر گفت: در پنج روستاي كهيا، جيا، قلات، سانسيز، دهنه و ونيسر خسارت‌هايي به زيرساخت‌هاي آبرساني، كشاورزي و راه وارد كرد، با توجه به شروع فصل برداشت زيتون و بارور بودن درختان طارم، باغات زيتون روستاهاي كهيا، دهنه و ونيسر بر اثر بارش تگرگ دچار خسارت شديد شده‌اند. بنابر ادعاي وي، در مجموع اين روستا ۲۰ميليارد ريال از سيل خسارت ديده است.
طبيعي يا ....؟
اما اين سيل‌هاي گسترده و پي در پي طبيعي هستند؟ سوالي كه بهلول عليجاني، استاد اقليم‌شناسي دانشگاه خوارزمي در همين رابطه به خبرآنلاين گفت: در اين مدت ما يك بارش در شمال داشتيم يك بارش در جنوب، وضعيت شمال عادي است، اصلا سواحل درياي خزر بالاترين بارندگي خود را در اواخر شهريور و اوايل مهر دارند. پس در سواحل درياي خزر اصلا صحبت تغيير اقليم نيست. اما اين اقليم‌شناس بر اين باور است كه در رابطه با بارش‌هاي جنوب شرايط فرق مي‌كند؛ تا زماني كه باران فقط در سواحل خليج‌فارس مي‌باريد، مي‌شد گفت شرايط عادي است اما حالا كه در شيراز هم بارندگي‌هايي داشتيم، مي‌شود گفت شرايط در اين مناطق از شرايط عادي شديدتر است. اگر بارندگي ما در جنوب ادامه پيدا كند، آن وقت مي‌توانيم آن را به تغيير اقليم ربط بدهيم، چون معمولا در اين منطقه در اواخر مهر باران مي‌بارد. او افزود: در مجموع تغيير اقليم باعث خشكسالي مي‌شود، يعني باران نمي‌بارد اما ناگهان سيل مي‌بارد. سيلي كه نه‌تنها هيچ فايده‌اي ندارد بلكه خسارت هم وارد مي‌كند. خشكسالي مداوم جزو ويژگي تغيير اقليم است و اين سيل‌ها در حدي نيستند كه بتوانند شرايط را تغيير بدهند. اما يكي از اصلي‌ترين عواملي كه منجر به وقوع سيل مي‌شود، موضوع كاهش پوشش‌هاي گياهي است. در چند سال اخير به دليل كاهش منابع آبي ميزان پوشش گياهي در بسياري از مناطق به‌شدت كاهش پيدا كرده و اين خود باعث سيل مي‌شود. عليجاني در اين رابطه توضيح داد: اينكه اين بارندگي‌ها به سيل تبديل شده ربطي به تغيير اقليم ندارد، به علت از دست رفتن پوشش گياهي اين شرايط به وجود آمده، پوشش گياهي در مناطق مختلف كشور ما مخصوصا جنوب به‌شدت كم شده است و قدرت نفوذ‌پذيري خاك هم از بين رفته. به همين دليل تا باران مي‌بارد، آب روي زمين جاري مي‌شود؛ به دليل كمبود پوشش گياهي اين سيل‌ها را خواهيم ديد.