ارتقاي شاخص‌هاي توسعه ظرف 27 سال

گروه اجتماعي | به دنبال كاهش 600 هزار نفري سالانه مواليد و تنزل يك پله‌اي ايران در جدول كشورهاي پرجمعيت جهان آن هم ظرف 2 سال، به نظر مي‌رسد بايد هشدار جمعيت‌شناسان درباره احتمال رشد منفي جمعيت كشور تا سال 2030 از اين پس بيش از گذشته مورد توجه قرار گيرد. اين در حالي است كه همچنان ايران جزو كشورهاي پرجمعيت دنيا محسوب مي‌شود.

روز يكشنبه، گزارش توسعه انساني 2018 ملل متحد با اعلام تخمين جمعيت جهان تا 2030، ايران را هم با جمعيت 88 ميليون نفري در فهرست 20 كشور پرجمعيت جهان قرار داد. اما نكته مهم اين گزارش توجه به اين نكته بود كه سال 1395 (2016)، ايران در اين گزارش در رده 18 جدول جهاني قرار داشت در حالي كه در گزارش 2018، ايران از بابت تعداد جمعيت يك پله سقوط كرده و به رتبه 19 جدول رسيده است.

در گزارش توسعه انساني ملل متحد آمده است: «جمعيت ايران در سال 2017 به 81.2 ميليون نفر رسيده و اين كشور نوزدهمين كشور پرجمعيت جهان است، اما رقم پيش‌بيني اين نهاد براي جمعيت ايران در سال 2030 نسبت به پيش‌بيني‌هاي قبلي كاهش يافته است. بر اساس گزارش‌هاي پيشين اين نهاد، جمعيت ايران در سال 2015 برابر 79.1 ميليون نفر، در سال 2014 برابر با 78.5 ميليون نفر و در سال 2013 برابر با 77.4 ميليون نفر بوده است. اين نهاد بين‌المللي در گزارش توسعه انساني 2016، جمعيت 88.5 ميليون نفري را براي ايران در سال 2030 پيش‌بيني كرده بود و ايران در سال 2014 و 2013 جايگاه هفدهم جدول را داشت. متوسط رشد جمعيت ايران در سال‌هاي 2005 تا 2010، 1.1 درصد و پيش‌بيني مي‌شد كه متوسط رشد جمعيت ايران در فاصله سال‌هاي 2015 تا 2020 به يك درصد برسد. همچنين در سال‌هاي 2005 تا 2010 نرخ باروري به‌ازاي هر زن در ايران 1.5 تولد بوده است كه اين رقم براي سال‌هاي 2000 تا 2005 برابر با 2 تولد بود. اما پيش‌بيني شده كه اين رقم در سال‌هاي 2015 تا 2020 به ميانگين 1.6 تولد به ازاي هر زن كاهش يابد.»

دفتر توسعه ملل متحد همچنين در ادامه گزارش خود درباره وضعيت شاخص توسعه انساني اعلام كرده كه جايگاه ايران با صعود 9 پله‌اي نسبت به سال 2017 از ميان 189 كشور جهان در رده 60 قرار گرفته است.

در حالي كه معيار تخمين شاخص توسعه انساني شامل اميد به زندگي در هنگام تولد، درآمد ناخالص ملي هر فرد، متوسط سال‌هاي تحصيلي و سال‌هاي قابل انتظار براي رفتن به مدرسه است، ايرج حريرچي، سخنگوي وزارت بهداشت هم در تحليل شاخص‌هاي توسعه انساني اين گزارش اعلام كرد كه: «شاخص توسعه انساني ايران بنا بر اعلام سازمان ملل متحد، از 577 هزارم در سال 1990 به ۷۹۸ هزارم در سال 2017 رسيده و ظرف 27 سال گذشته - از ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۷- اين عدد به ميزان 38.3 درصد ‏رشد كرده در حالي كه متوسط شاخص توسعه انساني در كشورهاي جنوبي آسيا ‏‏۶۳۸ هزارم است.‏ در دل همين شاخص، متوسط اميد به زندگي ايرانيان 12.4 سال (63.8 به 76.2 سال)، متوسط سال‌هاي تحصيل 5.6 سال (4.2 به 9.6 سال) و سرانه درآمد ناخالص هر ايراني بر اساس دلار بين‌المللي 67.5 درصد (11 هزار و 420 به 19 هزار و 130 دلار) افزايش يافته است. بنا به گزارش سازمان ملل، اگر اين شاخص براساس توزيع نابرابري تعديل شود، شاخص ايران برابر ۷۰۷ هزارم مي‌شود و به عبارت ديگر ۱۱.۴ درصد كاهش پيدا مي‌كند.»