برجام را حيثيتي نكنيم
علي تاجرنيا
اگرچه دولت جديد امريكا اعتقادي به برجام ندارد و آن را يك معاهده برد-برد نميبيند ولي در عين حال نسبت به خروج از برجام رفتار محتاطانهاي در پيش ميگيرد. مساله خروج از يك معاهده بينالمللي در ميان است و خروج از برجام به لحاظ اعتبار براي ايالات متحده خوب نيست. اروپاييها معتقدند نبايد اين معاهده به هم بخورد. فكر ميكنم ترامپ سعي ميكند، شرايط را به صورت استخوان لاي زخم نگه دارد و از اين پيمان بينالمللي خارج نشود. اگر اين اتفاق بيفتد، حضور ايران در برجام با ترديد جدي مواجه ميشود. يكي از اصليترين طرفهاي معاهده برجام امريكا بوده است. اروپاييها در اين مدت نشان دادهاند كه در صورت عدم همراهي امريكا حاضر به اتخاذ يك موضع مستقل نيستند و در عمل نشان دادند كه با امريكاييها همراه هستند. بحث خروج از برجام بايد به عنوان مساله جدي مورد توجه قرار بگيرد. امروز بيش از همه نيازمند اين هستيم كه تنش خود را با كشورهاي مختلف كم كنيم. نبايد اقدامات مقابلهجويانه به گونهاي باشد كه حساسيتزا بشود. البته نبايد موضع منفعلي هم داشته باشيم. به اين خاطر كه اگر امريكاييها تصور كنند كه هر فشاري به جمهوري اسلامي باعث عقبنشيني ميشود، فشارها افزايش مييابد. رييسجمهور اخيرا نظرش را در مورد به هم خوردن برجام اعلام كرده است. به هر حال آقاي روحاني رييس شوراي امنيت ملي است و قاعدتا نظرش يك نظر فردي نيست. اين مساله بهطور كلي حتما بايد با اجزاي مختلف نظام هماهنگ شده باشد. ضمن اينكه بهشدت بايد از بروز رفتارهاي افراطي مخالفان دولت مراقبت بكنيم، در عين حال بايد حواسمان باشد كه از مجموعه سخنان و مواضع نظام احساس ضعف برداشت نشود. طبيعي است كه بايد يك صدا در چنين مساله مهمي از تمام جريانات كشور به گوش برسد. كساني كه در داخل كشور رفتارهاي تند نشان داده و حساسيتهاي بينالمللي نسبت به ايران ايجاد ميكنند، عملا پاس گل به امريكا، اسراييل و عربستان ميدهند. امريكاييها سعي ميكنند در پروژه ايرانهراسي شرايط كشور را سختتر كنند. آقاي روحاني نميتواند با تكروي از بحران برجام عبور كند. هيچ فردي در كشور نميتواند بدون نظر اجماعي با اين نوع مسائل ملي مواجه بشود.
آقاي روحاني نيز به عنوان يك فرد كاركشته در عرصه سياست قصد ندارد مسير جداگانهاي را طي كند. حقيقت اين است كه نبايد موضوع برجام را آنقدر حيثيتي كنيم كه نتوانيم نسبت به آن تصميم عاقلانهاي مبتني بر منافع ملي بگيريم. بدون شك همانطور كه برجام در شرايط حاد كشور توفيقي بوده، عدم موفقيت آن براي نظام خسارتزا خواهد بود. اين مساله در حدي نيست كه بخواهيم تمام مجموعه نظام و دولت را به اين مشكل گره بزنيم. برجام هم مثل قطعنامه 598 يك مساله حياتي براي نظام است اما اين به منزله اين نيست كه با شكست برجام همهچيز را تمام شده ببينيم. جمهوري اسلامي داراي نقاط قوتي در سطح منطقه است و دوستان خوبي در دنيا دارد. اين مساله ميتواند شرايط را متعادل كند. خيلي مهم است كه در كشور به يك انسجام و همراي بودن برسيم. نبايد به خاطر منافع فردي و جناحي و براي تضعيف دولت كاري كنند كه دشمنانمان در خارج كشور خوشحال شوند.
واقعيت اين است كه هر ميزان كه از عمر انقلاب ميگذرد، مردم خواهان كارآمدي نظام هستند. هر چقدر اين توفيق حاصل نشود، ممكن است دلبستگيشان به مجموعه نظام كاهش يابد. بسياري از نهادها و طيفهاي منتقد درون نظام در مسير پنج ساله دولت نه تنها كمك نكردند بلكه موانع جدي بر سر راه دولت ايجاد كردند. اگر دولت آقاي روحاني موفق نشود، به هيچوجه براي ايران كه قصد دارد مستقل از كشورهاي بزرگ به حيات خود ادامه دهد، مناسب نيست.