اهميت فيلم كوتاه و جشنواره فيلم ۱۰۰
هايكوي سينمايي
حسن معجوني، چهره شناخته‌شده در عرصه تئاتر، سينما و تلويزيون، معتقد است ساخت فيلمهاي كوتاه به‌ويژه در قالب ۱۰۰ ثانيه، تجربه‌اي ارزشمند براي جست‌وجوي زبان شخصي و يافتن فرم در بيان سينمايي است.
معجوني، كه بيشتر يك تئاتري تمام‌عيار محسوب مي‌شود، سال‌ها در صحنه نمايش به عنوان كارگردان، نويسنده و بازيگر فعال بوده است. علاقه‌مندان به تئاتر، او را با اجراي نمايشنامه‌هاي آنتوان چخوف به‌خوبي به ياد دارند. در سال ۱۳۸۸، با سفينه‌اي خيالي و مسافرانش به قاب تلويزيون آمد و با نقش‌آفريني در سريال «مسافران» به سرعت در دل مخاطبان جا گرفت. سبك بازي ساده، صميمي و بي‌تكلف او در آن سريال، امضايي شد كه هنوز در تمام نقش‌آفريني‌هايش به چشم مي‌خورد؛ سبكي كه روي صحنه نمايش نيز حفظ شده و از معجوني چهره‌اي خاص و متفاوت ساخته است. ناگفته نماند كه حسن معجوني، مدرس دانشگاه نيز هست و بينندگان برنامه «خندوانه» با گوشه‌هايي از تربيت بازيگري او در قالب طنز آشنا شده‌اند.
معجوني در پاسخ به اين سوال كه ساخت فيلم كوتاه آن‌هم به اندازه ۱۰۰ ثانيه چه اهميت و ضرورتي دارد، گفت: «به نظر من، ساخت فيلم ۱۰۰ ثانيه‌اي بيشتر يك كار تجربي است. يعني مدلي است براي رسيدن به يك فرم، به يك زبان. فكر مي‌كنم تجربه بدي نباشد، چراكه در مسير آن، فيلمساز به شناختي از خودش و نگاهش به جهان مي‌رسد. در واقع، هدف از اين تجربه، بيشتر پيدا كردن يك فرمت است، نه الزاما توليد يك اثر عظيم.»
معجوني درباره اينكه چه مسائل و موضوعاتي را مي‌توان در زمان محدود 100 ثانيه به‌خوبي به مخاطب منتقل كرد، مثالي از ادبيات ارايه كرد و گفت: «مي‌توانيم مشابه اين را در شعر ببينيم. مثال خوبش شايد هايكو باشد. هايكو كوتاه‌ترين شعرهاي جهان است، اما در همين كوتاهي، چقدر عميق است، چقدر زيبا و در عين حال چقدر كافي. تصور من اين است كه در فيلم ۱۰۰ ثانيه‌اي نيز بايد ايجاز حرف اول را بزند؛ يعني هنر در فشرده‌سازي معنا و احساس در زماني بسيار محدود.»
او ادامه داد: «نمي‌توانم بگويم قطعا جشنواره فيلم ۱۰۰ مي‌تواند سكوي پرش فيلمسازان جوان يا محلي براي كشف استعدادهاي سينمايي باشد، چون هيچ‌چيز در اين مسير قطعي نيست. با اين حال، جشنواره‌هايي مانند فيلم ۱۰۰ مي‌توانند نقطه شروعي براي برخي فيلمسازان جوان باشند تا در فضايي كم‌هزينه‌تر و آزادتر، توانايي‌هاي خود را محك بزنند و حتي استعداد خود را بروز دهند.»
فرصتي براي كشف زبان شخصي و آغاز مسير حرفه‌اي در فيلمسازي
اين بازيگر و كارگردان سينما و تلويزيون معتقد است كه نمي‌توان انتظار داشت موفقيت در قالب فيلمهاي كوتاه به‌طور حتم منجر به درخشش در مديوم‌هاي ديگر مانند فيلم بلند شود، اما اين تجربه مي‌تواند فرصتي ارزشمند براي كشف زبان شخصي، فرم خاص و حتي آغاز مسيري جدي‌تر در فيلمسازي باشد. همان‌طور كه شاعري ممكن است در قالب هايكو بدرخشد، اما لزوما قصيده‌سرا نباشد، برخي فيلمسازان نيز ممكن است در فضاي محدود ۱۰۰ ثانيه بدرخشند و به تدريج راه خود را در عرصه‌هاي ديگر نيز پيدا كنند. حسن معجوني با نگاهي ارزش‌مدار به قالب كوتاه گفت: «اينكه من از فيلم كوتاه خوشم نيايد يا آن را صرفا راهي براي رسيدن به فيلم بلند ببينم، به نظر من، نگاه ناقصي است. فيلم كوتاه خودش مي‌تواند يك غايت باشد. مثالي كه درباره هايكو زدم، دقيقا همين را مي‌گويد. شاعري كه هايكو مي‌نويسد، الزامي ندارد كه قصيده‌سرا باشد. فيلم كوتاه به نظر من خودش ارزشمند است. من آن را به عنوان راه نمي‌بينم. اينكه حتما بايد به سريال‌سازي يا فيلم بلند ختم شود. هركدام از اين مديوم‌ها ظرفيت خود را دارند. اگر بتوانيم جايگاه هر كدام را درست تعريف كنيم، به درك درستي از هنر خواهيم رسيد.»
او در پايان، درباره پيشنهادش به جواناني كه در مسير فيلمسازي هستند، گفت: «اگر كسي از من راهنمايي بخواهد، اول بايد با او گفت‌وگو كنم. بايد بدانم از كجا آمده، چه دانشي دارد، چه نگاهي به جهان دارد. نمي‌شود نسخه واحد داد. كسي فقط صرف علاقه نمي‌تواند وارد شود. بايد تجربه، دانش و احساس را با هم تركيب كند. فيلم كوتاه، اگر به درستي شناخته شود، خودش يك مقصد است، نه صرفا پلي براي عبور.»
جشنواره‌هايي همچون «فيلم ۱۰۰» مي‌توانند بستري براي تجربه، كشف و آغاز يك مسير حرفه‌اي باشند؛ جشنواره‌اي كه امسال در چهاردهمين دوره خود، به همت سازمان سينمايي سوره برگزار مي‌شود و هنرمندان جوان ايراني و خارجي را دعوت مي‌كند تا با تكيه بر ايجاز، خلاقيت و نگاهي انساني، روايت‌هايي اميدبخش از «ايران عزيز»، «كرامت انساني» و «فلسطين آزاد» خلق كنند. اين جشنواره قرار است ارديبهشت ۱۴۰۴، ميزبان هنرمندان داخلي و خارجي باشد.