بازي تركيه و اسراييل در شام
تركيه و اسراييل، دو بازيگر هم‌پيمان ايالات‌متحده، تحت رهبري رهبراني قرار دارند كه سياست خارجي را به يك نمايش داخلي تبديل كرده‌اند. دو متحد واشنگتن كه در ظاهر دشمن يكديگر قلمداد مي‌شوند، به‌طور خاموش در حال پيشبرد يك پروژه مشترك در سوريه هستند.حال سوال اين است؛ آيا رهبران تركيه و اسراييل، يعني رجب طيب اردوغان و بنيامين نتانياهو، واقعا مي‌توانند در سوريه روياروي هم قرار بگيرند؟ وبگاه كردل با انتشار يادداشتي در همين راستا نوشت: پس از پيروزي حزب عدالت و توسعه در سال 2002، اردوغان در كاخ رياست‌جمهوري‌اش ايستاد و همراستايي استراتژيك با ايالات‌متحده را «نه تنها در عراق، بلكه در بسياري از مسائل ديگر» اعلام كرد. تا سال 2005، جورج بوش، رييس‌جمهور پيشين ايالات‌متحده علنا از «حمايت قوي» او از اين پروژه تشكر كرد و اردوغان گفت: «ارتباطات ما با كشورهاي مرتبط، از‌جمله سوريه، ادامه دارد.» به‌رغم مشاجرات عمومي با اسراييل، مانند رويارويي معروف اردوغان با شيمون پرز، نخست‌وزير وقت اسراييل، در داووس در سال 2009، تحريكات رهبر تركيه معمولا با هدف جلب آراي مخاطبان داخلي تركيه انجام مي‌شد، در‌حالي كه اتحاد ساختاري آنكارا با تل‌آويو بدون تغيير باقي مانده بود.
از آن زمان، آسياي غربي دچار تنش‌هاي بي‌سابقه شد؛ عراق تقريبا از هم پاشيد، غزه، سوريه و لبنان تحت‌تاثير حملات اسراييل قرار گرفت. در ميان هرج و مرج طراحي شده از‌سوي بازيگران فرامنطقه‌اي، تركيه مناطق وسيعي در شمال سوريه را تصرف كرد و حملات خود را با ادعاي مبارزه با حزب كارگران كردستان (پ.ك.ك) توجيه و نيروهاي اسلام‌گرايان مانند تحريرالشام كه اكنون در دمشق قدرت را در دست دارند، پرورش داد.
در تاريخ 8 دسامبر 2024، هنگامي كه دولت بشار اسد سقوط كرد، اردوغان پيروزي‌اش را جشن گرفت. اما آنچه پس از آن حاصل شد نه صلح بود و نه مقاومتي در برابر اسراييل. به جاي آن، نيروهاي اسراييلي به شدت به جنوب سوريه وارد شدند، از منطقه حائل سازمان ملل در بلندي‌هاي جولان عبور كرده، آنچه از دفاعيات سوريه باقي مانده بود را از هم پاشيدند، اراضي اطراف استان‌هاي مرزي قنيطره و درعا را ضميمه كرده و اشغال بلندي‌هاي هرمون (جبل‌الشيخ) را اعلام كردند.تل‌آويو اكنون در دروازه‌هاي دمشق است. سربازان اسراييلي غيرنظاميان معترض را كشتند، در‌حالي كه نتانياهو خود را به عنوان محافظ دروزي‌هايي كه در برابر پيشروي تحريرالشام مقاومت مي‌كنند، نشان مي‌داد و هشدار داده بود: «ما اجازه نخواهيم داد نيروهاي سازمان تحريرالشام يا ارتش جديد سوريه وارد منطقه جنوب دمشق شوند.» در همين حال، احمد الشرع، رييس‌جمهور موقت سوريه هيچ اشاره‌اي به مقاومت در برابر نفوذ اسراييل نكرد.
اين وبگاه در ادامه نوشت: در مارس، زماني كه نيروهاي امنيتي تحريرالشام در مناطق تازه تصرف شده علوي‌ها را قتل‌عام كردند، الشرع و مظلوم عبدي، فرمانده نيروهاي دموكراتيك سوريه، توافقي غافلگيركننده امضا كردند. به واقع ظاهرا يك تفاهمنامه عملي در سوريه در حال شكل‌گيري است؛ تركيه شمال را در اختيار دارد، تحريرالشام از ادلب تا دمشق را كنترل مي‌كند، نيروهاي دموكراتيك سوريه شرق را در اختيار دارد و اسراييل جنوب را تصرف كرده است!
در ادامه اين گزارش آمده است: زماني كه اردوغان ميزبان الشرع در آنكارا بود، گزارش‌هايي منتشر شد كه تركيه قصد دارد ارتش جديد سوريه را آموزش دهد و به پايگاه‌هاي هوايي كليدي در استان حمص از‌جمله پالميرا وT4 كه در نزديكي مناطق تحت كنترل اسراييل هستند، دسترسي پيدا كند. در تاريخ 2 آوريل، اسراييل با حملات هوايي به همين پايگاه‌ها پاسخ داد. در اين ميان، منابع رسانه‌اي اسراييل اين حملات را به عنوان پيامي واضح به اردوغان توصيف كردند. در 4 آوريل، اما پس از اجلاس ناتو، فيدان تلاش كرد تا تنش‌ها را در مصاحبه‌اي با رويترز كاهش دهد. او گفت: «ما خواهان رويارويي با اسراييل در سوريه نيستيم، چون سوريه متعلق به سوري‌هاست.»
حال اما تلاش تركيه براي ايجاد ارتش جديد سوريه با تمايل اسراييل به حفظ سوريه به عنوان يك كشور نظامي ضعيف در تضاد است. ظاهرا حملات هوايي راهي بود براي تعيين يك خط قرمز و در حال حاضر، به نظر مي‌رسد كه تركيه شرايط را پذيرفته است.در همين حال، ايالات‌متحده به حملات هوايي خود بر يمن ادامه مي‌دهد و با ديدار نتانياهو از كاخ سفيد در تاريخ 8 آوريل، ترامپ نظرات خود را در باب معادلات حاكم بيان كرد. ترامپ از «روابط عالي» خود با اردوغان گفت و او را «يك مرد سخت» و «خيلي هوشمند» توصيف كرد.
ترامپ همچنين به نتانياهو يادآوري كرد كه «هر مشكلي كه با تركيه داريد، فكر مي‌كنم مي‌توانم حلش كنم. البته به شرطي كه منطقي باشيد. بايد منطقي باشيم.» ترامپ پيش‌تر اين سياست فشار را آزمايش كرده بود. در سال 2018، زماني كه خواستار آزادي كشيش امريكايي اندرو برانسو بود، اقتصاد تركيه تحت تحريم‌ها لرزيد و كشيش آزاد شد. در سال 2019، ترامپ به اردوغان نوشت كه وقتي عمليات جديد سوريه را آغاز كرد: «قوي باش، احمق نباش.» با اين همه به ادعاي ناظران هيچ جنگي نيست، اين تقسيم نقش‌هاست. اين يك تئاتر بزرگ است؛ اگر چنين نبود، ساعر در ابوظبي با نخند بن زايد، رييس امارات ديدار نمي‌كرد و نيچروان بارزاني، رهبر كردها به سمت انجمن ديپلماتيك آنتاليا از طريق امارات نمي‌رفت.