رسانه‌هاي جهان سفر رييس جمهوري ايران به روسيه را بررسي كردند
فرصت‌سازي پوتين تقويت اهرم چانه‌زني تهران
سفر پزشكيان به مسكو به شكلي ضمني مراسم تحليف ترامپ را تحت تاثير قرار داد
حديث روشني
تنها سه روز پيش از بازگشت دونالد ترامپ رييس‌جمهور منتخب ايالات‌متحده به كاخ سفيد، ايران و روسيه درنهايت توافق شراكت جامع را امضا كردند؛ توافقي كه تفاهم روي آن ماه‌ها طول كشيد و سر انجام مورد پذيرش طرفين قرار گرفت.
گفتني است ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه اين توافق جديد را ستايش كرده و از فرصت بحث درباره شراكت استراتژيك در حال رشد نيز استقبال كرد.
مسعود پزشكيان، رييس‌جمهور كشورمان نيز در اين رابطه گفت كه مراودات بين اين دو كشور روز به روز در حال گسترش است. از نظر گروهي از تحليلگران ارزيابي اين اقدام با لحاظ كردن ادامه و تشديد درگيري‌ها در اوكراين و همزمان نيز ادعاهاي ترامپ مبني بر پايان اين جنگ و وعده تعامل بيشتر با روسيه مهم جلوه مي‌كند.
به ادعاي ناظراني كه همكاري بلندمدت ميان تهران و مسكو را مورد ارزيابي قرار داده‌اند، دو بازيگر تاريخچه‌اي از روابطي پر فراز و نشيب دارند و حتي اكنون نيز در مرز باريكي ميان همكاري و همزمان بي‌‌اعتمادي حركت مي‌كنند.
سي‌ان‌ان طي گزارشي در اين رابطه نوشته؛ همچنان اين ادعا در ميان ناظران وجود دارد كه جنگ در اوكراين مسكو و تهران را به هم نزديك‌تر كرده است. در اين رابطه جان آلتربان، مدير مركز خاورميانه در مركز مطالعات استراتژيك و بين‌المللي، يك انديشكده در واشنگتن دي‌سي در گفت‌وگو با اين خبرگزاري مدعي شد: «اين ايده كه ايالات‌متحده نه تنها به عنوان يك رقيب، بلكه به عنوان يك هدف استراتژيك در سياست خارجي ايران و روسيه درنظر گرفته شود، آنها را به هم نزديك كرده، اين موضوع همچنين آنها را در ميدان‌هاي نبرد اوكراين به هم پيوند داده است.» در ادامه اين گزارش ادعايي همچنين آمده است كه برخلاف پيمان امنيتي روسيه با كره‌شمالي، توافق با ايران نيازمند آن نيست كه دو كشور در صورتي كه مورد تعرض از طرف بازيگر ثالث قرار بگيرند، از ديگري دفاع كنند؛ بلكه تنها بايد از ارايه كمك‌‌هاي نظامي يا ديگر كمك‌ها به مهاجم خودداري كنند.
به ادعاي سي‌ان‌ان در جولاي 2022، پنج ماه پس از آغاز حمله روسيه به اوكراين، پوتين به تهران سفر كرد و به ادعاي رسانه‌ها در پي اين سفر نيز توافقي ميان تهران و مسكو به امضا رسيد كه براساس آن توليد پهپادهاي شاهد ايراني در يك كارخانه در تاتارستان از سر گرفته شد. براساس آمارهاي ادعايي ارايه شده روسيه در سال گذشته بيش از 11 هزار پهپاد در اوكراين مستقر كرده كه بيش از چهار برابر برآورد كميسيون اطلاعات دفاعي اوكراين در سال 2023، يعني كمي بيش از 2 هزار و 500 پهپاد است.
گفتني است اين ادعا همچنان از سوي طرف‌هاي غربي مطرح است كه ايران تعدادي موشك بالستيك به روسيه ارسال كرده؛ اين درحالي است كه همچنان شواهدي از اين ادعا منتشر نشده و مقام‌هاي تهران بارها چنين اظهارنظرهاي ادعايي را رد كرده‌اند.
رييس‌جمهور اوكراين نيز به عدم وجود شواهدي در باب اين ادعا اذعان داشته است. اين درحالي است كه انتشار اين ادعاها يكي از عواملي بود كه بحث درباره ارايه مجوز به اوكراين براي شليك موشك‌هاي دوربرد تامين شده توسط غرب به اهداف نظامي در روسيه را تغيير داد. به گزارش سي‌ان‌ان، اكنون اما دو سال و نيم پس از سفر پوتين به تهران، شرايط براي هر دو طرف يعني تهران و مسكو به طور قابل توجهي تغيير كرده است. روسيه اكنون در اوكراين در موقعيت برتري قرار دارد و در جبهه شرقي با كمك سربازان كره‌شمالي سرزمين‌هاي بيشتري را از آن خود كرده و به آرامي اوكراين را در منطقه روسي كرسك به عقب مي‌راند. بازگشت ترامپ به كاخ سفيد رضايت مسكو را به همراه داشته و احتمالا منجر به آغاز مذاكراتي مي‌شود كه به مسكو مجوز خواهد داد تا حاكميت بر سرزمين‌هايي كه به دست آورده را حفظ كرده و همزمان نيز درخواست اوكراين براي عضويت در ناتو را به تعويق بيندازد.
گروهي از تحليلگران در اين رابطه مدعي‌اند جلسه روز جمعه بين پوتين و مسعود پزشكيان فرصتي خوشايند براي مسكو فراهم كرد تا تصوير خود را به عنوان يك ابرقدرت تقويت كند، اين درحالي است كه از سوي ديگر اما به نظر مي‌رسد (به ادعاي اين گروه) ايران اعتماد زيادي ندارد.
نيكيتا اسماگين، كارشناس مستقل در مورد روسيه و ايران در گفت‌وگو با سي‌ان‌ان مدعي شد: تهران با لحاظ كردن بازگشت ترامپ به كاخ سفيد و همچنين درگيري‌هاي اخير مقاومت با اسراييل و همزمان سقوط دولت بشار اسد در سوريه اين توافق را امضا كرده است. اين درحالي است كه به نظر مي‌رسد آنچه روسيه بيشتر به دنبال آن است، چندان مشخص نيست. مسكو اكنون توليد پهپادهاي شاهد را در خاك خود بومي‌‌سازي كرده و پس از اينكه به تعهدات خود نسبت به ايران تحت يك توافق اوليه براي توليد اين پهپادها عمل كرده است، اكنون اين كار را با مشاركت اندكي از سوي ايران انجام مي‌دهد.
همزمان دستاوردهاي اخير روسيه در ميدان نبرد هزينه‌هاي زيادي براي اين بازيگر به همراه داشته و به نيروهاي بيشتري در ميدان نياز دارد. اين درحالي است كه كارشناسان در اين زمينه نسبت به مقياس همكاري ايران و كره‌شمالي با روس‌ها ترديد دارند. آلتربان در گفت‌وگوي خود با سي‌ان‌ان مدعي شد: «من تصور مي‌كنم اين توافق بخشي از پيام ايران به دولت دوم ترامپ است كه هر يك از ما (ايران و روسيه) گزينه‌هايي داريم. اما فكر مي‌كنم ايراني‌ها به دنبال اهرم‌هايي هستند كه بتوانند در تعامل با امريكايي‌‌ها استفاده كنند.»
در ادامه اين گزارش ادعايي آمده است كه ايران، در مواجهه با احتمال بازگشت تحريم‌هاي سازمان ملل كه تحت توافق هسته‌اي 2015 خود لغو شده بودند، به دنبال راه‌هايي است تا ايالات‌متحده را به بازگشت به توافق ترغيب كند؛ توافقي كه ترامپ در سال 2018 از آن خارج شد.
براي روسيه اما توافق جديد با ايران كشوري كه ممكن است تغيير در دكترين هسته‌اي خود را در دستور كار قرار دهد، اين سند مي‌تواند به عنوان ابزاري براي ايجاد ترس در برابر دولت جديد ايالات‌متحده باشد، چراكه مسكو احساس مي‌كند دولت دوم ترامپ نسبت به اوكراين كمتر متعهد است.
به ادعاي سي‌ان‌ان و به نقل از آلتربان، ايران قطعا داراي برخي قابليت‌هاي نگران‌كننده‌اي براي غرب است و روس‌ها نيز قطعا تمايل خود را براي استفاده از اين قابليت‌هاي نگران‌كننده نشان داده‌اند.