فيلترينگ از منظر قانون (2)

در يادداشت نخست پرونده بررسي ابعاد حقوق موضوع فيلترينگ بازخواني جامعي به نگاه قانون به موضوع محدودسازي قانوني در بحث فيلترينگ اشاره شد؛ در اين نوبت به صورت مصداقي ابعاد ديگر بحث مانند تاثير فيلترشكن‌ها در سرعت اينترنت، افزايش هزينه‌هاي شهروندان و... مورد بررسي قرار مي‌گيرد. 
كندي سرعت و پهناي باند: ‌فيلترشكن‌ها به دليل عبور دادن تمام ترافيك اينترنت كاربرشان از طريق يك يا چند سرور مشخص، موجب مي‌شوند كه سرعت اينترنت آن كاربر محدود به سرعت اينترنت آن سرورها شود. به اين معني كه اگر يك سرور فيلترشكن، به دليل كيفيت پايين يا تعداد كاربران زياد، سرعت پاييني داشته باشد، هر كاربري كه از آن سرور استفاده مي‌كند هم سرعت پاييني را تجربه مي‌كند. چون آن سرور نمي‌تواند به سرعت به كاربرانش پاسخ دهد. در نتيجه كيفيت اينترنت‌گردي كاربران افت خواهد كرد. اين مساله در امور برخط، مانند بازي‌هاي آنلاين يا چت تصويري، خود را بيشتر نشان مي‌دهد. از سوي ديگر، برخي از سرويس‌هاي فيلترشكن، جهت جلوگيري از شناسايي شدن يا به دليل مديريت و تنظيم نادرست و غير اصولي، داده‌هاي بي‌معني و غيرضروري در بستر اينترنت داخلي و خارجي منتشر مي‌كنند كه همين امر موجب شلوغي مسيرهاي شبكه، هدر رفت پهناي باند و درنتيجه افت سرعت و كيفيت اينترنت و ايجاد نويز در شبكه مي‌گردد. همچنين برخي وبسايت‌ها، جهت مقابله با حملات اينترنتي، آدرس آي‌پي‌هايي كه ترافيك بيش از حد به آن سايت‌ها ارسال مي‌كنند را مسدود يا محدود مي‌نمايند. اين امر موجب مي‌شود گاها كاربراني كه از يك سرويس فيلترشكن مشترك استفاده مي‌كنند، به دليل اينكه داراي آي‌پي يكسان مي‌باشند، به عنوان حمله اينترنتي يا ترافيك مخرب شناخته شوند و دسترسي‌شان به آن خدمات دچار اختلال شود. 
هزينه‌ها: اعمال فيلترينگ هوشمند و دسته‌اي، موجب شده بسياري از خدمات اينترنتي ضروري خارجي براي مهارت‌ها و كسب‌وكارها، از داخل كشور مسدود گردد. از جمله مي‌توان به منابع آنلاين در زمينه هنرهاي گرافيك بصري اشاره كرد. اين در حالي است كه بخش عمده‌اي از اين خدمات حتي شامل محتواي مجرمانه نيز نمي‌باشد. از طرف ديگر بسياري از خدمات اينترنتي يا حتي بازي‌هاي آنلاين، كاربران ايراني را تحريم كرده‌اند؛ كه تنها راه دور زدن اين تحريم‌ها استفاده از فيلتر‌شكن است. از جمله مي‌توان به اين سرويس‌ها اشاره كرد: shutterstock، freepik، spotify، سرويس‌هاي گوگل مخصوص برنامه‌نويسان، فروشگاه ماكروسافت، اين امر موجب گسترش استفاده از فيلترشكن مي‌شود. از سوي ديگر، خاموش و روشن كردن مداوم فيلتر‌شكن كار آساني نيست و عمده كاربران ترجيح مي‌دهند از فيلترشكني استفاده كنند كه سايت‌هاي ايراني و خارجي را باز كند. اين امر موجب مي‌شود كه بسياري از كاربران در حال استفاده مداوم از فيلتر‌شكن باشند. از آنجايي كه فيلترشكن‌ها ترافيك كاربر را به سمت سرورهاي خارجي هدايت مي‌كنند، در نتيجه نه تنها تمامي ترافيك آنها بر مبناي تعرفه ترافيك بين‌المللي محاسبه خواهد شد (و نيم بها نخواهد بود)، بلكه حجم فيلترشكن ايشان نيز سريع‌تر مصرف مي‌گردد. در فيلترشكن‌هاي غير رايگان، كاربران ناچار به خريد حجم بيشتر هستند. اين بدان معني است كه قيمت تمام شده استفاده از اينترنت براي كاربر، برابر است با قيمت ماهانه ترافيك بين‌الملل + قيمت ماهانه فيلترشكن. و اين روند هر ماه ادامه خواهد داشت. از طرفي بسياري از سرورهاي فيلترشكن توسط شركت‌هاي ايراني ارايه مي‌شوند (به دليل دشواري خريد سرور از سرويس‌دهندگان خارجي) . در نتيجه بخش زيادي از مبلغي كه كاربران پرداخت مي‌كند، نصيب اين شركت‌هاي ايراني مي‌شود كه كاملا غيرضروري است. اين مبلغ مي‌تواند مستقيما صرف كيفيت بهتر اينترنت كاربر و مستقيما به اپراتور ايشان پرداخت گردد؛ مانند خريد حجم بيشتر يا خريد پهناي باند بيشتر. با توجه به بالا بودن هزينه اجاره‌ سرورهاي خارجي، مسدود شدن هر آدرس آي‌پي اين سرورها، فارغ از آنكه فيلترشكن باشد يا نباشد، موجب تضرر اجاره‌كننده آن مي‌شود. اين در حالي است كه عموما اقدامي براي رفع مسدودي از سمت اجاره‌كننده سرور صورت نمي‌گيرد (به دلايل مختلف مانند ناآگاهي يا زمانبر و هزينه‌بر بودن). از طرفي، هيچ توضيح يا مستنداتي به فرد اجاره‌كننده ارايه نمي‌گردد. اين امر كاربران را به سمت استفاده از خدمات خارجي سوق مي‌دهد و در نتيجه مشاركت، سرمايه‌گذاري، و محبوبيت در سرويس‌هاي ايراني تقليل مي‌يابد؛ و پولي كه مي‌بايست صرف خدمات اينترنتي داخلي شود، صرف تبديل به ارز بين‌المللي و از كشور خارج مي‌شود.