زورآزمايي روساي اطلاعات اسراييل و امريكا در قطر
پايان كابوس جنگ در دوحه؟
حديث روشني
بعد از تشديد تهاجمات تلآويو به مناطقي در جنوب لبنان و ازسرگيري حملاتي به مناطق مسكوني در غزه دور جديدي از گفتوگوها به منظور پايان درگيريها در دوحه از سر گرفته شده است. در اين راستا طي روزهاي اخير ويليام برنز رييس سيا به همراه بارنئا همتاي اسراييلياش با هدف انجام رايزنيهايي در سطح بالا و دستيابي به توافقي براي آتشبس در اين مناطق به قطر سفر كردهاند. بنابر به ادعاي برخي رسانهها احتمالا آويو بارنئا (رييس موساد) و ويليام برنز با شيخ محمد بن عبدالرحمن بن جاسم آل ثاني نخستوزير قطر ديداري داشته باشند. گفتني است پيش از اين مصر به عنوان يكي از ميانجيگران اصلي مذاكرات آتشبس پيشنهادي مبني بر توقف درگيريها به مدت 48 ساعت داده بود كه به فاصله كوتاهي اين پيشنهاد توسط كابينه نتانياهو رد شد. اين درحالي است كه آكسيوس طي گزارشي اعلام كرد ويليام برنز در نشستي با همتايان قطري و اسراييلياش در دوحه پيشنهاد جديدي براي برقراري يك آتشبس 28 روزه در غزه ارايه داده است.در اين وبسايت امريكايي در باب جزييات پيشنهاد برنز آمده است كه بنا بر اين طرح، با آغاز آتشبس موقت ۲۸ روزه، حماس هشت اسير اسراييلي را آزاد خواهد كرد و در مقابل تل آويو نيز دهها اسير فلسطيني را آزاد ميكند. آكسيوس در باب اهميت اين پيشنهاد آورده است كه اين توافق ميتواند بن بست دو ماهه در مذاكرات آتشبس را بشكند و زمينه را براي مذاكرات درباره يك توافق جامعتر هموار كند، شرايط بشردوستانه در غزه را بهبود بخشد و به آزادي برخي از اسيران حماس نزد اسراييل منجر شود. با اين حال پيشنهاد برنز مطالبه اصلي حماس كه خروج نيروهاي اسراييلي از نوار غزه است را محقق نميكند. اين رسانه امريكايي اما همزمان در تحليلي متفاوت مدعي شده است كه بعيد به نظر ميرسد توافقي تا پيش از انتخابات رياستجمهوري امريكا صورت گيرد. تلاشهاي ميانجيگران براي رسيدن به آتشبس در شرايطي ادامه دارد كه خانوادههاي اسراي اسراييلي فشار زيادي به اين رژيم وارد كردهاند تا توافقي براي تامين آزادي گروگانها منعقد شود، چراكه تقريبا ۱۰۰ اسير هنوز در غزه باقي ماندهاند. گفتني است نخستوزير اسراييل طي ماههاي اخير با اعتراضات زيادي در اين زمينه مواجه شده كه خواستار توافقي براي بازگرداندن اسيران هستند. همزمان با انتشار اخبار متعدد در اين زمينه دفتر نخستوزير اسراييل در بيانيهاي اعلام كرد كه «در روزهاي آينده، گفتوگوهايي ميان ميانجيگران و نمايندگان حماس با هدف امكانسنجي مذاكرات ادامه خواهد داشت و تلاشها براي پيشبرد يك توافق افزايش خواهد يافت.» نخستوزير قطر اما به عنوان يكي از ميانجيگران و ميزبان رايزنيهاي آتشبس گفته است كه به تازگي با رهبران حماس در دوحه ملاقاتهايي داشته است. مصر و قطر در حالي به تلاشهاي ميانجيگرانه خود ميان اسراييل و حماس ادامه ميدهند كه ماه نوامبر در اين زمينه پيشرفتهايي حاصل شد؛ زماني كه توافقي براي مبادله زندانيان به آزادي حدود ۱۰۰ اسير اسراييلي در ازاي حدود ۲۴۰ زنداني فلسطيني محقق گرديد.
پيش از سفر روساي سيا و موساد به دوحه رسانههاي اسراييلي مدعي شده بودند كه بارنئا رييس سازمان جاسوسي اين رژيم با «نيت خوب» اين سفر را انجام ميدهد، اما هيچ مجوزي براي تغيير كريدورهاي فيلادلفي و نتزاري در غزه كه حالا در اختيار اسراييل قرار دارند، صادر نشده است. نتانياهو خواهان كنترل بيشتر بر اين دو كريدور است. كريدور فيلادلفي در مرز با مصر قرار دارد و كريدور نتزاري شمال و جنوب غزه را از هم جدا ميكند. منابع حماس اما در اظهاراتي متقابل اعلام كردند كه خواستههاي اين گروه براي خروج كامل ارتش اسراييل از كل نوار غزه، آزادي زندانيان فلسطيني در زندانهاي اسراييل، تحويل كمكهاي انساني به تمام غزه و پايان جنگ، همچنان پابرجا است.
لوسيانو زاكارا، استاد دانشگاه جورجتاون در قطر ضمن ابراز بدبيني نسبت به گفتوگوهاي جاري در دوحه به الجزيره گفت: «با وجود اينكه هيات اسراييلي در اينجا حضور دارد، همزمان ايران را هدف تجاوزات خود قرار دادهاند؛ بنابراين به نظر ميرسد كه آنها قصد ندارند به هيچ يك از رقباي خود امتيازي بدهند. اسراييل تصميم گرفته كه به دنبال يك راهحل نظامي قطعي عليه حماس باشد.» به باور برخي ناظران اين دور از مذاكرات نيز مانند تلاشهاي قبلي به نتيجه نخواهد رسيد و احتمالا به يك وضعيت معلق منجر خواهد شد. الجزيره در ادامه گزارش خود آورده است كه علاوه بر طرحي كه بهطور گستردهاي توسط جو بايدن رييسجمهور ايالاتمتحده، در ماه مه معرفي شد، پيشنهادي ديگر نيز در حال بررسي است كه شامل آتشبس موقت و تحويل كمكها در ازاي آزادي چندين اسير اسراييلي در غزه ميباشد. گفتني است رون بار، رييس سرويس امنيت داخلي اسراييل (شين بت)، هفته گذشته به قاهره سفر كرد تا در مورد اين پيشنهاد با مقامات مصري گفتوگو كند. اين در حالي است كه بنابر اظهارات مقامات حماس كه به تازگي به مسكو سفر كردهاند، اگر توافقي حاصل شود، دو گروگان اسراييلي كه شهروندان دوگانه روسي هستند، در ميان اولين افرادي خواهند بود كه آزاد ميشوند. اما نكته اينجاست كه همه اين موارد به تمايل اسراييل براي توقف موقت حملاتش بستگي دارد. رايزنيها درخصوص غزه درحالي ادامه دارد كه در خصوص لبنان نيز مذاكرات جداگانهاي براي پايان دادن به بمبارانهاي اخير اسراييل در حال برگزاري است. آنتوني بلينكن، وزير امور خارجه ايالات متحده، روز جمعه در لندن با نجيب ميقاتي نخست وزير موقت اين كشور ديدار كرد و خواستار حفاظت از جان غيرنظاميان شد، اما بهطور صريح خواستار آتشبس نشد. او طي اين ديدار بر رسيدن به تفاهمهايي در زمينه خلع سلاح (ادعايي) حزبالله نيز تأكيد كرده است. اين ادعاها در شرايطي مطرح شده كه بر اساس گزارش رسانههاي عبري، رييس موساد به همتاي امريكايي خود گفته است كه هر توافق آتشبسي با حزبالله بايد شامل توافقي براي آزادي اسراي اين رژيم در غزه نيز باشد. تشريح جزيياتي از گفتوگوهاي احتمالا بينتيجه براي رسيدن به توافقي در راستاي پايان درگيريهاي اخير در غزه و نيز لبنان در شرايطي صورت ميگيرد كه به باور برخي ناظران كليديترين عامل به بست خوردن اين تلاشها نوع بازيگري تلآويو است كه فضايي را به وجود آورده كه تمامي مسيرهاي منتهي به صلح و آرامش را مسدود كرده است.
شيخ نعيم قاسم دبيركل حزبالله لبنان شد
شبكه المنار روز سه شنبه به نقل از حزبالله لبنان اعلام كرد كه شيخ نعيم قاسم را به عنوان سومين دبيركل اين جنبش تعيين كرده است. اواخر سپتامبر 2024 شهيد سيد حسن نصرالله دبيركل وقت حزبالله بر اثر حملات گسترده اسراييل به منطقهاي مسكوني در ضاحيه جنوبي بيروت به شهادت رسيد. شيخ نعيم قاسم روحاني و سياستمدار شيعه لبناني است كه در سال ۱۹۹۱ توسط سيد عباس موسوي به عنوان معاون حزبالله منصوب گرديد. سيد عباس موسوي دبيركل وقت حزبالله يك سال بعد از اين انتصاب بر اثر حمله بالگردي رژيم اسراييل به شهادت رسيد. شيخ نعيم قاسم در سال ۱۹۸۲ به همراه سيد عباس موسوي، صبحي طُفيلي، محمد يزبك، ابراهيم امين السيد و سيد حسن نصرالله جنبش حزبالله را تاسيس كردند. نعيم قاسم فعاليتهاي سياسي خود را در دهه ۱۹۷۰ در جنبش «امل» بهرهبري امام «موسي صدر» آغاز كرد و همچنين در تأسيس «حركه المحرومين» نقش داشته و در قامت معاون فرهنگي جنبش امل نيز فعاليت داشتند. نعيم قاسم همچنين رييس شوراي پارلماني حزبالله لبنان و مسوول هماهنگي وزراي نزديك به حزبالله در دولت لبنان و ارتباط با آنها بود. قاسم از زمان شركت حزبالله در انتخابات پارلماني در سال ۱۹۹۲، هماهنگكننده اصلي كمپينهاي انتخاباتي اين سازمان از سوي شهيد سيد حسن نصرالله بوده است.شيخ نعيم قاسم اغلب به عنوان فرد شماره دو حزبالله شناخته ميشود. پيشتر هاشم صفيالدين پسرعموي سيد حسن نصرالله به عنوان گزينه مورد توافق براي رهبري حزبالله شناخته ميشد، اما او نيز به دنبال حملات مجدد اسراييل به ضاحيه جنوبي در اكتبر 2024 بيروت به شهادت رسيد. پس از تاييد شهادت سيد حسن نصرالله، نعيم قاسم سه سخنراني تلويزيوني انجام داد و در اين سخنرانيها به زبان عربي رسميتري صحبت كرد كه نسبت به زبان محاورهاي لبناني كه شهيد سيد حسن نصرالله ترجيح ميداد، متفاوت بود. او همچنين در تاريخ ۳۰ سپتامبر، پيامي چالشبرانگيز ايراد كرد و بر اين نكته تاكيد داشت كه حزبالله همچنان آماده است با اسراييل مبارزه كند و پيروز شود.
نيويورك تايمز: معناي بازگشت ترامپ
براي اسراييل
نيويورك تايمز در تحليل و تبيين بازيگري اسراييل زير چتر حمايت و نقشآفريني جديد ايالاتمتحده در منطقه ادعا كرده، اين تلآويو است كه رويدادها در خاورميانه را تعيين ميكند؛ ايالاتمتحده فقط نقش پشتيبان را بازي ميكند درحالي كه متحد او (تلآويو) در حال جنگ در چند جبهه است. ايالاتمتحده مدتها ست كه خود را به عنوان بازيگر محوري در خاورميانه ميديده كه براي تحولات معنادار در منطقه تلاش كرده است. اما اكنون كه اسراييل حملات خود رابه لبنان و غزه آغاز كرده است، جو بايدن رييسجمهور امريكا متوجه ميشود كه نفوذ او بهشدت محدود شده است؛ چرا كه او عمدتا درگير عملياتهاي ديپلماتيك براي مديريت بحرانها است. اين گزاره در شرايطي مطرح شده است كه برخي از تلاشهاي ايالاتمتحده نشانههايي از تاثيرگذاري را نشان داده است. نيويورك تايمز در ادامه گزارش خود مدعي شده اسراييل اما به هشدارهاي حامي قدرتمند خود درباره عدم حمله به تاسسيات هستهاي يا سكوهاي نفتي ايران توجه كرده است؛ اين درحالي است كه در خصوص تلاشها در عرصههاي ديگر مانند مذاكرات تحت رهبري امريكا براي آتشبس با حماس در غزه، تفاهم ملموسي حاصل نشده است. به ادعاي نيويورك تايمز به نظر نميرسد كه ايالاتمتحده تاثير زيادي بر نتانياهو داشته باشد بالاخص آنكه نخستوزيري اسراييل حملاتش به لبنان را تشديد و همچنان غزه و رهبران حماس را هدف حملات تهاجمياش قرار ميدهد.ولي نصر مشاور سابق اوباما در اين رابطه به نيويورك تايمز گفت: «شما شاهد نوعي عدم تطابق هستيد كه ذيل آن شريك فرعي (اسراييل) چشمانداز وسيعتر (ادعايي) براي منطقه دارد و شريك اصلي (امريكا) در تلاش براي نظم دادن به رويدادهاست. اين وضعيت خوبي براي ايالاتمتحده نيست.» نصر در ادامه گفتوگوي خود با اين نشريه اظهار داشت كه رقبايي مانند چين و روسيه به ناتواني ايالات متحده در مهار اسراييل يا كنترل درگيري در خاورميانه توجه دارند. اين موضوع ميتواند عزم ولاديمير پوتين رهبر روسيه را براي حملهاي گستردهتر به اوكراين جزم كرده يا حتي شي جينپينگ رييسجمهور چين را به اقدام عليه تايوان ترغيب كند. علاوه بر اين، يك درگيري وسيعتر در منطقه تقريبا به طور حتم ايالاتمتحده را درگير خواهد كرد. ايالاتمتحده در حال حاضر كشتيهاي جنگياش را به درياي مديترانه اعزام كرده تا در مقابل حزبالله و ايران بازدارندگي ايجاد كند، كماندوهايي را نيز به اسراييل اعزام كرده تا در جستوجوي اسرا و رهبران حماس به تلآويو كمك كنند و به اسراييل در مقابله با حملات موشكي ايران ياري برسانند. به ادعاي ولي نصر هسته اصلي فرضيات اسراييليها اين است كه ايالاتمتحده در يك جنگي وسيعتر در حال مبارزه خواهد بود و به آرامي وارد يك درگيري طولانيمدت ديگر در خاورميانه خواهد شد.نيويورك تايمز اما در بخش ديگري از گزارش خود به تشديد تنشها در منطقه و بازيگري متفاوت ايالاتمتحده در ميانه اين درگيريها در مدت زمان كوتاهي مانده به كارزار انتخاباتي اين كشور اشاره ميكند و آورده است: درگيريهاي خاورميانه در دورهاي از عدم قطعيت سياسي شديد در ايالاتمتحده در حال وقوع است. حمله تجاوزكارانه اسراييل به ايران در شرايطي كه تنها ۱۰ روز به انتخابات رياستجمهوري اين كشور باقي مانده صورت گرفته است؛ آنهم در شرايطي كه رقابت پاياپايي ميان كامالا هريس و دونالد ترامپ وجود دارد. تفاوت چنداني ميان هريس و بايدن در خصوص جنگ غزه وجود ندارد، هر چند كه خانم معاون اذعان كرده كه سياست حمايت قاطع كاخ سفيد از اسراييل مشكلاتي براي او در مسير انتخاباتي ايجاد كرده است. ترامپ اما با نتانياهو از سال 2020 مشكلاتي داشته است، يعني زماني كه نخست وزير اسراييل پيروزي بايدن را تبريك گفت و ترامپ را عصباني كرد! اين درحالي است كه ترامپ اخيرا طي يك تماس تلفني با نتانياهو حمايت قاطع خود را از اسراييل در تقابل با حماس و حزبالله ابراز كرده است. به ادعاي نيويورك تايمز اينكه تجاوز اخير اسراييل به ايران در آستانه ماراتن انتخاباتي امريكا انجام شده است نشان از گزينههاي ديگر اين رژيم براي تقابل با ايران دارد، چراكه براساس گزارش ادعايي اين نشريه يك تجاوز بزرگتر از سوي تلآويو ممكن بود روابط اين بازيگر با دولت آينده هريس را خراب كند. گفتني است به ادعاي گروهي از ناظران اگر ترامپ پيروز كارزار رياستجمهوري امريكا باشد، تلآويو ممكن است اقداماتي تهاجميتر عليه ايران انجام دهد. همزمان برخي تحليلگران بر اين اعتقادند كه در دوران رياستجمهوري هريس، ايالاتمتحده احتمالا رويكردي «يكپارچه» را دنبال خواهد كرد كه به مساله اسراييل و فلسطين و همچنين روابط اسراييل با همسايگان عرب و مسلمانش ميپردازد. اين درحالي است كه ناتواني بايدن در دستيابي به پيشرفتهاي قابل توجه در دوراني كه روي كار بود به عنوان گزارهاي نگرانكننده مورد توجه ناظران قرار گرفته است.