حمله پهپادي حزب‌الله؛ مقاومت دفاع هوايي اسراييل را بي‌دفاع كرد؟
پاشنه آشيل تل‌آويو
تنش در منطقه ادامه دارد و اين در حالي است كه تلاش‌هاي ديپلماتيك براي كاهش آن تاكنون راه به جايي نبرده است. ارتش اسراييل با حمله به مناطقي در لبنان و غزه در شبانه روز گذشته دست به كشتار و ويراني فراواني زده است. در همين حال، به نظر مي‌رسد حزب‌الله لبنان، پس از يك دوره كوتاه در پي از دست دادن كادر رهبري و فرماندهي خود، دوباره با حملات موثري عليه اهداف اسراييلي در سرزمين‌هاي اشغالي، به جنايات اسراييل پاسخ مي‌دهد. موشك‌ها، راكت‌ها، و پهپادهاي حزب‌الله درچند روز اخير توانسته‌اند به شهرها و مناطق حساس‌اسراييل آسيب جدي وارد كنند. به گزارش وال‌استريت ژورنال، در تازه‌ترين و مهم‌ترين دور از پاسخ‌هاي نظامي حزب‌الله، رزمندگان اين جنبش موفق شدند با موفقيت به تجمع نظاميان تيپ نخبه گولاني اسراييل حمله كرده و دست كم 4 نفر از آنها را كشته و عده زيادي را مجروح كنند. ارتش اسراييل نيز اعلام كرد يك پهپاد حزب‌الله يكشنبه شب از لبنان پرتاب شد، از سامانه‌هاي پدافند هوايي اسراييل عبور كرد، و به پايگاه نظامي اسراييل در نزديكي شهر بنيامينه در مركز اسراييل اصابت كرد كه در نتيجه آن چهار نظامي اسراييلي كشته و هفت نفر به‌شدت زخمي شدند.
به گزارش راديو ارتش اسراييل، پرواز اين پهپاد آژيرهاي هشدار را به صدا در نياورد. به گزارش الميادين، حزب‌الله مسووليت اين حمله را برعهده گرفت و گفت كه يك اسكادران از پهپادهاي تهاجمي را در پايگاه پرتاب كرده است. اين حمله مرگبارترين حمله پهپادي از سوي حزب‌الله بود كه نقطه ضعفي براي سيستم دفاع هوايي اسراييل محسوب مي‌شود. در حالي كه پهپادها نقش مهمي در جنگ اوكراين ايفا كرده‌اند، ارتش اسراييل بر تهديدات طولاني‌مدت موشك‌ها تمركز كرده و خطر پهپادي را موضوعي جانبي قلمداد كرده است. بنابراين، به نظر مي‌رسد برنامه مدون و جامعي براي اين نوع حملات نداشته باشد. از زمان آغاز جنگ، حزب‌الله استفاده پيچيده‌تر از پهپادها، از جمله پهپادهاي نظارتي، پهپادهاي انتحاري، و پهپادهاي ديد اول شخص را به نمايش گذاشته است كه تنها يك اپراتور مي‌تواند آن را هدايت كند. ناظران حمله حزب‌الله را يكي از بدترين حملات به اسراييل در يك سال جنگ در منطقه مي‌دانند. آنها نقش تسليحات نوين و پيشرفته را در مقاومت جنبش‌هاي منطقه از موشك و راكت موثرتر قلمداد مي‌كنند. ارجاع آنها به شليك صدها موشك و راكت از غزه، يمن، عراق، و لبنان است كه دفاع هوايي اسراييل قادر است تعداد قابل‌توجهي از آنها را رهگيري كند. اما به نظر مي‌رسد پهپادها در روند تقابل حزب‌الله و اسراييل نقش عمده‌اي در روزهاي آينده بازي كنند.
به نظر مي‌رسد اين دستاورد بسيار مهمي براي ناوگان پهپادهاي حزب‌الله باشد و شايد تمركز دو طرف درگير بيشتر بر اين پرتابه‌ها قرار گيرد. در طول سال‌ها، اسراييل سامانه‌هاي دفاع هوايي خود را براي حفاظت گسترده در برابر شليك راكت‌هاي كوتاه‌برد و موشك‌هاي ميان‌برد و دوربرد تعريف كرده است، اگرچه كارشناسان هشدار مي‌دهند كه اين سامانه ضد هوايي نيست. در حالي كه اين سامانه به‌طور مكرر پهپادها را سرنگون كرده است، بسياري از آنها به حريم هوايي اسراييل نفوذ كرده و از خطوط دفاعي آن عبور كرده‌اند كه در برخي موارد نتايج مرگباري به همراه داشته است. يك مقام امنيتي اسراييل دررابطه با حمله موفق پهپادي حزب‌الله به نيويورك‌تايمز گفت كه اسراييل همچنان در حال بررسي چگونگي عبور اين پهپاد از طريق پدافند هوايي اسراييل است. او مدعي شد يك جفت پهپاد ابتدا وارد حريم هوايي اسراييل شد، اما در حالي كه يكي از آنها سرنگون شد، ديگري به سمت هدف خود رفت. حزب‌الله اعلام كرده اين حمله در پاسخ به حملات اسراييل در لبنان بوده است. اين جنبش در بيانيه‌اي نيز اعلام كرد اين پهپاد «توانست بدون شناسايي به رادارهاي دفاع هوايي اسراييل نفوذ كند» و به هدف خود برسد. حزب‌الله مدعي شد كه با پرتاب همزمان ده‌ها موشك و «اسكادران» پهپاد، بر پدافند هوايي اسراييل غلبه كرده است.
اين دومين حمله مرگبار هواپيماهاي بدون سرنشين در دو هفته گذشته بوده است. به گزارش رسانه‌هاي اسراييلي، اوايل ماه جاري، يك هواپيماي بدون سرنشين كه از عراق پرتاب شد، دو سرباز اسراييلي را كشت و حدود 22 نفر را زخمي كرد. روز جمعه، در جشن بزرگ يهوديان در سرزمين‌هاي اشغالي نيز يك پهپاد حزب‌الله به مركز اسراييل اصابت كرد و خساراتي به بار آورد. طبق برآوردها، در حال حاضر شش كشته در 10 روز گذشته بر اثر هواپيماهاي بدون سرنشين در اسراييل رقم خورده است. ران كوچاو، رييس سابق فرماندهي دفاع هوايي ارتش اسراييل در اين باره به نيويورك تايمز گفت اين رقم بسيار پررنگي است چرا كه اسراييل همواره نقطه قوت خود را دفاع ضدهوايي و سامانه‌هاي پيشرفته رهگيري اهداف هوايي مي‌داند. بنابراين، عبور پرتابه‌ها و پهپادها از اين سامانه ضدهوايي مي‌تواند نشان از شكاف عميق در حفاظت از شهرهاي اسراييلي باشد. اين نظامي ارشد اسراييلي اذعان كرد هواپيماهاي بدون سرنشين به يك تهديد واقعي عليه اسراييل تبديل شده‌اند. كوچاو مدعي شد راه‌هايي براي مبارزه با پهپادها وجود دارد كه اسراييل مي‌تواند آنها را در نظر بگيرد. او در ادعاي خود اين موضوع را مطرح كرد كه قابليت‌هاي تشخيص را مي‌توان به رادارهاي صوتي براي دريافت صداي موتور يا الكترواپتيك پهپاد اضافه كرد. اين امر ممكن است به نظارت هوايي اسراييل اجازه دهد پرتابه‌ها را بهتر شناسايي كند. البته او افزود كه اين در شرايطي است كه حزب‌الله تاكتيك‌هاي ديگري براي حمله پهپادي به كار نگيرد يا پهپادهاي پيشرفته‌تري در اختيار نداشته باشد. رييس سابق فرماندهي دفاع هوايي ارتش اسراييل مدعي شد كه ارتش رژيم اسراييل مي‌تواند راكت‌ها، جت‌هاي جنگنده و هليكوپترها را براي رهگيري مستقر كرده و از جنگ الكترونيك براي سبقت گرفتن از پهپادها و منحرف كردن آنها استفاده كند. او اعتراف كرد كه اسراييل در سال‌هاي اخير بر برنامه‌هاي ديگر تمركز كرده و نسبت به خطر پهپادها بي‌توجه بوده است. او در پايان گفت به نظر مي‌رسد نرخ رهگيري پهپادها براي اسراييل كمتر از آن چيزي باشد كه تصور مي‌شود. پهپادها، هواپيماهاي بدون سرنشيني هستند كه مي‌توانند از راه دور نيز عملياتي شوند. در جنگ‌هاي مدرن، اين پرتابه‌ها نقش تاكتيكي بسيار قدرتمندي را ايفا مي‌كنند چرا كه نسبتا كم هزينه‌تر از موشك‌هاي بالستيك هستند و همچنين، پنهانكاري آنها نيز مطلوب است. از سوي ديگر، اين پرتابه‌ها به آماده‌سازي طولاني مدتي نياز ندارند و مي‌توانند بدون رصد ماهواره‌اي به سرعت عملياتي شده و به اهداف خود ضربه بزنند. يكي از اين نمونه‌ها، حمله موفق پهپادي مقاومت اسلامي عراق در ژانويه 2024 به يك اردوگاه كوچك نظامي امريكا در ربكان در شمال شرقي اردن بود كه منجر به مرگ سه سرباز امريكايي شد. بنابر گزارش‌ها اين حمله ۲۵ تا ۳۴ مجروح بر جاي گذاشت. ناظران نظامي به آسوشتيدپرس گفتند اين پرتابه‌ها مي‌توانند محتاطانه‌تر و مخفي‌كارتر از موشك‌ها و راكت‌ها وارد قلمرو دشمن شوند، بر منطقه نظارت دوربيني داشته باشند، بر سر هدف پرسه بزنند، و در نهايت به آن حمله كنند. خود اسراييل داراي زرادخانه عظيمي از پهپادها است كه قادر به انجام ماموريت‌ها و حملات جاسوسي هستند. اما محور مقاومت عليه اسراييل در چندين نوبت در طول سال گذشته اسراييل را غافلگير كرده‌اند كه اغلب با پيامدهاي مرگباري براي اين رژيم همراه بوده است. در ماه ژوئيه، يك پهپاد پرتاب شده از يمن حدود 270 كيلومتر از منتهي اليه جنوبي اسراييل تا تل‌آويو را طي كرد و بدون رهگيري از سامانه چندلايه دفاع ضدهوايي اسراييل عبور كرد و در نهايت به ساختماني در مركز شهر برخورد كرده و يك اسراييلي را كشت. اين دست حملات مكرر از سوي محور مقاومت نشان از پيشرفته‌تر شدن توان رزمي آنها و همزمان ضعف در سامانه‌هاي دفاع هوايي اسراييل است.
حزب‌الله پس از عقب‌نشيني اسراييل از جنوب لبنان در سال 2000، استفاده از پهپادها را آغاز كرد و اولين پهپاد مرصاد را در سال 2004 بر فراز حريم هوايي اسراييل فرستاد. برنامه پهپادي حزب‌الله در سال‌هاي اخير به سرعت رشد كرده و به يكي از ابزارهاي اطلاعاتي و رزمي اين جنبش بدل شده است. به زعم تل بيري، مدير مركز تحقيقات و آموزش آلما، انديشكده‌اي متمركز بر فعاليت حزب‌الله و شمال سرزمين‌هاي اشغالي، پهپادهاي حزب‌الله به «سامانه‌اي استراتژيك» براي اين جنبش تبديل شده‌اند و احتمال مي‌رود در ادامه جنگ نقش آنها پررنگ‌تر شود. بر اساس برآورد آسوشيتدپرس، حزب‌الله از زمان شروع حمله به اسراييل در اكتبر 2023، تقريبا 1500 پهپاد تجسسي و تهاجمي را راه‌اندازي كرده و به زرادخانه خود افزوده است.
به گفته بيري، پهپادهاي انتحاري و تهاجمي حزب‌الله داراي محموله 10 كيلوگرمي مواد منفجره هستند و مي‌توانند صدها كيلومتر پرواز كنند. او گفت كه حزب‌الله در ماه‌مه براي اولين‌بار و تنها از پهپادي استفاده كرد كه مي‌توانست موشك ضد تانك را خنثي و ممكن است موشك‌هاي بيشتري نيز بر روي آن نصب شود. اين كارشناس نظامي افزود به‌طور دقيق نمي‌توان توان پهپادي حزب‌الله را تخمين زد، اما به‌طور قطع مي‌توان گفت توان پهپادي اين جنبش مي‌تواند براي اسراييل به‌شدت ايذايي باشد. حزب‌الله همچنين از پهپادها براي از بين بردن قابليت‌هاي دفاع هوايي اسراييل با اصابت آنها به سامانه‌ها و زيرساخت‌هاي حساس اين بازيگر نيز استفاده كرده است. اوايل سال جاري، حزب‌الله اعلام كرد كه از يك پهپاد انفجاري از نوع ابابيل براي سرنگوني بالون رصدي آسمان شبنم اسراييل( بخشي از پدافند هوايي اسراييل)استفاده كرده است. شامگاه دوشنبه، حزب‌الله ويدئويي منتشر كرد كه در آن تعدادي از رزمندگان خود را در انباري مملو از پهپاد نشان مي‌داد. اين فيلم پهپادها را بر روي پرتابگرهايي نشان مي‌دهد و در پايان پيامي براي اسراييل روي آنها نوشته شده بود با اين مضمون كه «توانايي‌هاي ما دست نخورده باقي مانده است ».
روز دوشنبه، يوآو گالانت، وزير جنگ اسراييل، در بازديد از اردوگاه آموزشي مورد اصابت پهپاد، اعتراف كرد حمله موفق پهپادي حزب‌الله مرگبار بوده و گفت بايد از اين حمله درس بگيرد. او همچنين مدعي شد اسراييل «تلاش‌هاي قابل توجهي را در ايجاد راه‌حل هايي » براي مقابله با تهديد پهپاد متمركز كرده است. بنيامين نتانياهو نخست وزير نيز از پايگاه و سربازان مجروح در اين حمله بازديد كرد و خاطرنشان كرد كه اسراييل «بهاي دردناكي» پرداخت كرده است.