گزارش «اعتماد» از آمار تلفات جاده‌اي و تصادفات
طي چهار ماهه نخست امسال ۶ هزار و ۳۳۰ نفر بر اثر حوادث رانندگي جان باختند
آمار فوتي‌ها و مصدومان در چهار‌ماهه نخست امسال
نسبت به سال گذشته ۴،۹درصد رشد داشته است
گروه حوادث
آمار مرگ و مير ناشي از تصادفات در كشور طي چند دهه گذشته به يك بحران تبديل شده است و هر سال نيز اين آمار نسبت به سال گذشته خود افزايش پيدا مي‌كند. طبق آمار و بررسي ميزان عوامل تاثيرگذار در تصادف‌هاي ايران «خطاي انساني، مشكلات جاده‌اي و نقص فني خودروها» است.
براساس اعلام سازمان پزشكي قانوني در چهار ماهه نخست سال جاري ۶ هزار و ۳۳۰ نفر بر اثر تصادفات جان خود را از دست داده‌اند كه بيشترين تعداد مربوط به استان‌هاي «فارس (۵۹۳)، سيستان و بلوچستان (۵۵۵) و تهران (۵۱۷) بوده است. همچنين آمار مصدومان تصادفات در اين بازه ۱۲۷ هزار و ۳۵۰ نفر بوده است. مقايسه آمار فوتي‌ها و مصدومان نشان مي‌دهد اين تعداد نسبت سال گذشته (در همين بازه زماني) ۴.۹درصد افزايش داشته است.
همه ساله باتوجه به حجم سفرها، شهريور ماه بيشترين آمار تلفات حوادث رانندگي را دارد تا جايي كه «مجيد حق‌شناس» رييس اداره رسيدگي به تخلفات و تصادفات معاونت عمليات پليس راهور، شهريور را بدترين ماه به لحاظ حوادث رانندگي خواند.
آمار تلفات حوادث رانندگي در سال ۱۴۰۲
طبق اعلام پزشكي قانوني، در سال ۱۴۰۲ تعداد تلفات حوادث رانندگي با رشد 2.8درصدي به 20 هزار و 45 نفر رسيد كه از اين تعداد 15 هزار و 854 نفر مرد و چهار هزار و 191 نفر زن هستند.
بيشترين آمار تلفات تصادفات در سال ۱۴۰۲ نيز به ترتيب در استان‌هاي فارس با هزار و 614 مورد فوتي، تهران با هزار و 449 مورد فوتي و سيستان و بلوچستان با هزار و 436 مورد فوتي بود و كمترين آمار تلفات نيز در استان‌هاي ايلام با 173 مورد فوتي، كهگيلويه و بويراحمد با 224 مورد فوتي و اردبيل با 243 مورد فوتي ثبت شده است.
همچنين 13 هزار و 770 نفر در محورهاي برون‌شهري، چهار هزار و 930 نفر در مسيرهاي درون‌شهري، هزار و 120 نفر در مسيرهاي روستايي و مابقي كشته‌ها نيز در ساير مسيرها جان خود را از دست داده‌اند. در سال گذشته بيشترين تعداد جان‌باختگان حوادث رانندگي با دو هزار و 50 فوتي مربوط به شهريورماه و كمترين آن با هزار و 411 مورد مربوط به ماه بهمن بوده است.
طبق اين گزارش تعداد كشته‌هاي تصادفات از سال 1391، به كمتر از 20 هزار و در برخي موارد به 15 هزار كشته در سال رسيده بود، اما در سال گذشته با ثبت 20 هزار و 45 كشته در حوادث رانندگي، پس از گذشت 11 سال آمار تلفات تصادفات مجدد از مرز 20 هزار نفر عبور كرد. اين درحالي است كه از سال 1391 تا پايان 1401 آمار كشته‌هاي تصادفات همواره كمتر از 20 هزار نفر بود.
در سال 1402، تعداد 391 هزار و 69 نفر نيز در تصادفات مصدوم شدند و به مراكز پزشكي قانوني مراجعه كردند كه 275 هزار و 800 نفر از آنان مرد و 115 هزار و 269 نفر زن بودند. تعداد مصدومان تصادفات سال 1402 نيز نسبت به سال قبل از آن 5.9 درصد بيشتر شده است. اما در اسفند سال گذشته آمار كشته‌هاي تصادفات با كاهش 16.4درصدي، از هزار و 754 كشته در اسفند سال 1401، به هزار و 459 كشته در اسفند سال گذشته رسيده است. در اين ماه 26 هزار و 997 مصدوم حوادث رانندگي نيز به مراكز پزشكي قانوني مراجعه كردند كه تعداد آنان 4.2درصد كمتر از مدت مشابه سال قبل از آن است.
آمار تصادفات رانندگي در نوروز ۱۴۰۳
حسين تيموري، رييس پليس راهور فراجا فروردين ۱۴۰۳ اعلام كرد: «در تعطيلات نوروزي امسال، بيش از 13 هزار تصادف منجر به جرح و كشته شدن افراد، رخ داده است كه 90درصد از خودروهاي دخيل از نوع خودروهاي داخلي و 10درصد از نوع خودروهاي خارجي بودند.»
او در ادامه گفت: «سهم شماره‌گذاري خودروهاي داخلي 88درصد و خودروهاي خارجي 12درصد است و اين آمار 90درصدي تصادفات نشان مي‌دهد كه خودروهاي داخلي 2درصد بيشتر از سهم شماره‌گذاري دخالت داشتند.»
رييس پليس راهور فراجا گفت: «جمعيت كشور برابر آمار مراجع رسمي، حدود 7درصد و تعداد وسايل نقليه 4.8درصد افزايش داشته و تعداد افرادي كه گواهينامه گرفتند 3درصد و ترددها 6.6درصد افزايش داشته‌اند؛ اين مولفه‌ها مستقيما بر سوانح رانندگي موثر هستند. عدم توجه به جلو، عدم كنترل وسايل نقليه و خستگي و خواب‌آلودگي عامل 60درصد از تصادفات بوده است. امسال حدود 22.9درصد از جان‌باختگان تصادفات رانندگان، 22.7 موتورسواران، 34.8 سرنشينان و 19.6درصد عابرين پياده بوده‌اند. 51درصد از جان‌باختگان تصادفات در صحنه، 6درصد حين انتقال و 43درصد در مراكز درماني فوت شدند. اين آمار مي‌گويد كه بايد سرعت را مديريت كنيم چراكه 51درصد جان‌باختگان در صحنه نشان از سرعت بالا است.»
همچنين رييس پليس راهور فراجا در مورد علت تصادفات نوروز ۱۴۰۲ گفت: «64درصد از علت اين تصادفات در ايام نوروز مربوط به خستگي و خواب‌آلودگي و همچنين سرعت بالا بوده است. استان‌هاي فارس، سيستان و بلوچستان و خراسان در طرح نوروزي 1402 بيشترين تصادفات و استان‌هاي البرز، يزد و ايلام كمترين تصادفات جاده‌اي را به خود اختصاص دادند. 68درصد از مصدوميت‌هاي تصادفات جاده‌اي به دليل نبستن كمربند ايمني از سوي سرنشينان در خودروها رخ داده يا تشديد شده است.»
افزايش تلفات و مصدومان رانندگي
سازمان پزشكي قانوني در نيمه نخست سال ۱۴۰۲ اعلام كرد كه ۱۰ هزار و ۷۲۰ در حو ادث رانندگي جان خود را از دست داده‌اند. اين رقم در مقايسه با مدت مشابه سال قبل، كه آمار تلفات نه هزار و ۹۰۴ نفر بود، ۸.۲درصد افزايش يافته است. از كل تلفات تصادفات، 8 هزار و 406 نفر مرد و دو هزار و 314 نفر زن بودند. 7 هزار و 338 نفر در تصادفات برون‌شهري، دو هزار و 588 نفر در حوادث رانندگي درون‌شهري و 654 نفر نيز در مسيرهاي روستايي جان خود را از دست داده‌اند. استان‌هاي فارس با 861، سيستان و بلوچستان با 797 و تهران با 763 و استان‌هاي ايلام با 110، كهگيلويه و بويراحمد با 122 و اردبيل با 138 فوتي به ترتيب بيشترين و كمترين آمار كشته‌هاي تصادفات را در نيمه نخست سال داشته‌اند.
شهريور ۱۴۰۲ با ثبت دو هزار و 51 كشته تصادفات (هزار و 572 مرد و 479 زن) در مقايسه با ديگر ماه‌هاي سال بيشترين آمار تلفات را داشته كه اين رقم در مقايسه با مدت مشابه سال قبل 4درصد افزايش يافته است. طبق بررسي آمار تصادفات
10 سال گذشته، در هيچ ماهي تعداد تلفات ناشي از تصادفات به دو هزار نفر نرسيده، درحالي كه در شهريور ۱۴۰۲ دو هزار و 51 نفر بر اثر تصادفات رانندگي جان خود را از دست داده‌اند. تعداد مصدومان حوادث رانندگي كه به مراكز پزشكي قانوني مراجعه كرده‌اند نيز در شش ماهه دوم ۱۴۰۲ رشد 3.7درصدي داشته است. در اين مدت 201 هزار و 542 مصدوم تصادف به مراكز پزشكي قانوني در سطح كشور مراجعه كرده‌اند كه 142 هزار و 175 نفر آنان مرد و 59 هزار و 367 نفر زن بودند.
بيشترين تلفات در گروه سني ۲۱ تا ۶۰ سال
سال گذشته حسن مومني، رييس پليس راهور كشور اعلام كرد: «65درصد جان‌باختگان تصادفات جاده‌اي در گروه سني 21 تا 60 سال بودند. از اين تعداد 22درصد اين افراد در گروه سني 21 تا 30 سال قرار داشتند. 25درصد تصادفات در جاده و 75درصد در شهرها رخ داده، اين در حالي است كه 75درصد از جان‌باختگان در جاده‌ها و 25درصد در شهرها به ثبت رسيده است.»
او در ادامه گفت: «52درصد تصادفات انساني، 20درصد مربوط به راه، 12درصد سهم وسيله نقليه و 16درصد مشترك است. انجام كارهاي فرهنگي و استفاده از ظرفيت فضاي مجازي براي پيشگيري از بروز حوادث جاده‌اي از سوي دستگاه‌هاي مسوول ضروري است. برطرف كردن نقاط حادثه‌خيز شناسايي شده، نيازمند تامين اعتبار است و سازمان برنامه و بودجه و دولت درصدد تامين اعتبارات مورد نياز در اين بخش هستند.»
رابعه جوانبخت، رييس اداره تصادفات پليس راهور تهران مرداد ماه سال گذشته درباره تصادفات رانندگي گفت: «52درصد از كل تصادفات رخ داده براي عابران پياده در ساعات شب و تاريكي هوا بوده است. همچنين آمار مرگ عابران پياده در تصادفات نيز نشان داده كه در بهار ۱۴۰۲ بيش از نيمي از جان‌باختگان در ساعات تاريكي شب جان خود را از دست داده‌اند. اين موضوع نشان مي‌دهد كه خستگي و خواب آلودگي رانندگان در ساعات تاريكي و پاياني شب، رويت‌پذير نبودن عابران از سوي رانندگان، قرار گرفتن عابران در نقاط كور و فاقد ديد و... منجر به اين حوادث شده است.»
او گفت: «39درصد از تصادفات شهر تهران مربوط به عابران پياده بالاي 60 سال است. آمارهاي ما نشان مي‌دهد كه افراد زير 20 سال فقط 5درصد از كل تصادفات مربوط به عابرپياده را به خود اختصاص داده‌اند. به طور كلي، يافته‌هاي علمي هم نشان مي‌دهد افرادي كه در سنين بالاي 60 سال هستند تعلل در تصميم‌گيري دارند و با گامي كه به يك‌باره به عقب برمي‌دارند راننده را دچار اشتباه در محاسبات رفتاري مي‌كنند. دليل اكثر تصادفاتي كه در اين رده سني روي مي‌دهد به همين شكل است. حدود 7درصد از تصادفات عابر پياده مربوط به افراد 20تا 30 سال بوده است. همچنين افراد 30 تا 40 سال 19درصد و افراد 40 تا 50 سال نيز 16درصد را به خود اختصاص داده است. افراد داراي 50 تا 60 سال سن نيز 14درصد از كل تصادفات عابران پياده در پايتخت طي بهار ۱۴۰۲ را دارا هستند.»
عامل ۵۰درصد تصادفات تهران
شهريور سال گذشته احسان مومني، معاون آموزش و فرهنگ ترافيك پليس راهور تهران اعلام كرد: «بيشترين علل وقوع تصادفات در شهر تهران توجه نداشتن به جلو و استفاده از تلفن همراه است. درواقع عمده‌ترين تخلف رانندگان كه حواس آنان را از رانندگي پرت مي‌كند، استفاده از تلفن همراه حين رانندگي است. در شهر تهران 50درصد از تصادفات رانندگي به دليل توجه نداشتن رانندگان به جلو است. در شهر تهران مهم‌ترين عامل تصادفات استفاده از تلفن همراه و در شهرهاي كوچك استفاده نكردن از كلاه ايمني است.»
همچنين حميدي، رييس پليس راهور تهران گفت: «يكي از اتفاقاتي كه مخصوصا در معابر بزرگراهي كه سرعت‌ها نيز بالاست روي مي‌دهد، توقف وسيله نقليه به هر علتي مانند خرابي و تصادف است كه بسيار خطرناك هستند و موجب اكثر تصادفات مي‌شوند. نكته اصلي و مهم براي راننده در اين‌گونه موارد، ايمن‌سازي وسيله نقليه است، چراكه اگر لحظه‌اي توقف نمايد و ايمن‌سازي انجام نشود قطعا تصادفات شديدي روي مي‌دهد، چراكه رانندگان ديگر كه در حال تردد در اين مسيرها هستند و شايد توجه كافي و لازم را به جلو نداشته باشند ،باعث تصادف گردند.»
محمدحسين حميدي، رييس پليس راهور تهران بزرگ نيز گفت: «تهران شرايط متفاوتي با كشور دارد و نيازمند اقدامات جدي‌تري است. در شهر تهران روزانه 2100 تصادف اتفاق مي‌افتد. شهر تهران شرايط به خصوصي دارد و در شرايط عادي هم دچار چالش‌هايي است و با كوچك‌ترين مانعي مانند قطعي برق و غيره موقعيت آن بحراني مي‌شود كه بايد به اين مساله توجه ويژه شود.»
حميدي گفت: «در 3 ماهه ابتداي ۱۴۰۲، 12درصد از متوفيان اتباع، 60درصد تصادفات فوتي عابران پياده در بزرگراه‌ها افراد كارتن‌خواب يا معتاد متجاهر و آمار تصادفات ناشي از استفاده از مشروبات الكي رو به افزايش بوده است كه در اين خصوص ، طبق قانون شهرداري‌ها مسوول بار و مسافر هستند. 53درصد تصادفات فوتي در شب اتفاق مي‌افتد كه روشنايي معابر عامل موثري در كنترل آن است.»