تبعات يك ترور
مهدي اميرجعفري
ترور اسماعيل هنيه در تهران، ساعاتي پس از مراسم تحليف رييس‌جمهور جديد، يك اتفاق مهم با پيامدهايي گسترده براي منطقه است كه مهم‌ترين آنها را مي‌توان در موارد زير خلاصه كرد:
1- اين ترور، فارغ از شيوه انجام آن، ضربه‌اي جدي به اقتدار و بازدارندگي امنيتي، نظامي و اطلاعاتي جمهوري اسلامي ايران وارد كرد. شدت اين ضربه در بخش «امنيت ادراكي» مشهودتر خواهد بود، به اين معنا كه به اعتماد، باور و ايمان مردم به اقتدار و بازدارندگي كشور صدمه جدي مي‌زند، بدون آنكه به زيرساخت‌ها و سيستم‌هاي فيزيكي مسوول تامين امنيت و بازدارندگي كشور، ضربه‌اي زده باشد.
2- انجام ترور درست چند ساعت پس از مراسم تحليف رييس‌جمهور، نوعي پاسخ عملياتي به سخنان و مواضع دكتر پزشكيان در موضوع محور مقاومت و جنگ غزه محسوب مي‌شود و مي‌تواند روي استمرار اين مسير توسط دولت جديد تاثير بگذارد. هر چند رييس‌جمهور كشورمان تلاش كردند اين تاثير را منتفي بدانند و بر استمرار حمايت از محور مقاومت تاكيد كردند.
3- از طرف ديگر، دولت جديد در آغازين روزهاي فعاليت خود بايد با يك چالش جدي به نام ترور هنيه در تهران، دست و پنجه نرم كند. اين بحران قطعا به قدري بزرگ خواهد بود كه روي باقي اقدامات و تصميم‌هاي دولت، به خصوص تلاش‌هاي آن براي تحقق وعده‌هايش در زمينه سياست خارجي و تنش‌زدايي در روابط خارجي كشور، اثر مستقيم و غيرمستقيم مي‌گذارد و به يك مانع بزرگ در اين مسير تبديل مي‌شود. اين ترور حتي مي‌تواند روي هر گونه مذاكره مستقيم و غيرمستقيم بين ايران و امريكا در آينده هم اثر منفي بگذارد و آن را به محاق ببرد.
4-ترور هنيه در تهران، آن هم در زماني كه قاعدتا بايد هوشياري امنيتي و اطلاعاتي به دليل برگزاري مراسم تحليف در بالاترين ميزان ممكن باشد، فشار افكار عمومي در دو موضوع را افزايش مي‌دهد: اول، انجام اقدام تلافي‌جويانه و خونخواهي اسماعيل هنيه و دوم، افزايش بي‌اعتمادي نسبت به ادعاهاي مسوولان امر در زمينه توانايي تامين امنيت كشور. بي‌شك موضوع دوم بسيار مهم‌تر است، ولي متاسفانه با توجه به سابقه نهادهاي مسوول در اطلاع‌رساني، اقناع افكار عمومي و جنگ روايت‌ها به نظر مي‌رسد اين‌بار هم نخواهند توانست فشار مذكور را خنثي و اعتماد عمومي را برگردانند.
5- در مقابل، فشار افكار عمومي ساكنان سرزمين‌هاي اشغالي به سران رژيم صهيونيستي، به خصوص نتانياهو تا حدود زيادي كاسته مي‌شود، چون ترور يكي از رهبران اصلي حماس، آن هم در تهران، به عنوان قلب محور مقاومت، يك پيروزي بزرگ براي آن رژيم است كه تا مدت‌ها مي‌تواند از آن براي اقناع افكار عمومي استفاده كند.
6- اسماعيل هنيه را مي‌توان مغز متفكر مذاكرات حماس و رژيم صهيونيستي براي پايان جنگ غزه و مبادله اسرا دانست. در نتيجه ترور وي، تلاش مستقيم و آشكار نتانياهو براي بر هم زدن مذاكرات و به تعويق انداختن آن تا زمان روي كار آمدن احتمالي ترامپ است. در حقيقت، نتانياهو اميدوار است با ادامه جنگ غزه تا زمان بازگشت احتمالي ترامپ به كاخ سفيد، با حمايت قاطع‌تر وي، به يك توافق بهتر با حماس و كشورهاي عربي دست يابد. از نظر نگارنده، اين موضوع، مهم‌ترين منفعت اين ترور براي رژيم صهيونيستي است.
7- ترور هنيه را مي‌توان تلاش آگاهانه نتانياهو براي افزايش تعمدي سطح تنش‌ها در منطقه براي گرفتن امتيازهاي بيشتر از امريكا و كشورهاي عربي دانست. در حقيقت، نتانياهو با علم به مخاطرات بروز يك جنگ منطقه‌اي براي امريكا و كشورهاي عربي، همواره تلاش مي‌كند با نزديك شدن به مرزهاي چنين جنگي، امتيازهاي قابل ملاحظه‌اي را از آنها دريافت كند. البته موقعيت شكننده نتانياهو در داخل رژيم صهيونيستي به دليل عدم كسب پيروزي قابل توجه در جنگ غزه، اين ترور مي‌تواند وي را به خواسته هميشگي‌اش براي كشاندن پاي ايران، امريكا و كشورهاي عربي به يك جنگ بزرگ و فراگير منطقه‌اي برساند.
8- اين ترور را مي‌توان تلاش رژيم صهيونيستي براي به رخ كشيدن توانايي، آمادگي و روحيه‌اش پس از گذشت 300 روز از آغاز جنگ غزه نيز به حساب آورد. در واقع، رژيم صهيونيستي با انجام اين ترور تلاش كرد تا اين پيام واضح را به جهان مخابره كند: ما هنوز سرپا و قوي هستيم.
9- همزماني اين ترور با حمله رژيم صهيونيستي به لبنان، پيام ديگري را از طرف آن رژيم به جهانيان مخابره مي‌كند: رژيم صهيونيستي براي يك جنگ فراگير آماده است، حتي اگر اين جنگ با محوريت ايران و لبنان به عنوان دو قطب اصلي محور مقاومت باشد.
10- با مانور تبليغاتي روي اين ترور، نتانياهو مي‌تواند روحيه شكننده نظاميان و ساكنان رژيم صهيونيستي را بازيابي و حتي براي يك جنگ بزرگ‌تر تقويت كند.
11- اين ترور توجه رسانه‌ها را تا مدت‌ها به خودش معطوف مي‌كند. در نتيجه، رژيم صهيونيستي مي‌تواند در سايه توجه افكار عمومي به اين ترور و نوع واكنش ايران به آن، فشار رسانه‌اي بابت جنايات آن رژيم در نوار غزه را تا حدودي كاهش بدهد.
12-اين ترور يك پيام واضح به رهبران ساير گروه‌هاي مقاومت و حتي رهبران مردمي حامي مساله فلسطين هم داشت: ما هنيه را در تهران ترور كرديم، پس مي‌توانيم هر كدام از شما را در هر جايي كه خواستيم، ترور كنيم.
پژوهشگر حوزه بين‌الملل و سياست خارجي