نگاهي مختصر به كلاهبرداري در حوزه رمز ارزها
پنير مجاني فقط در تله موش پيدا مي‌شود
اميرحسين صفدري
با افزايش كاربران در فضاي سايبر بي‌شك شاهد افزايش جرايم در اين حوزه هم خواهيم بود. يكي از اين جرايم مهم كلاهبرداري رايانه‌اي است كه اين روزها در حوزه ارزهاي ديجيتال هم زياد شده است. قبل از ورود به بحث كلاهبرداري در حوزه رمزارزها بايد با چند اصطلاح مهم در اين حوزه آشنا شويم.
ابتدا در تعريف ساده رمزارز بايد بگويم كه رمزارز، گونه‌اي پول ديجيتال است كه در آن توليد واحد پول و تاييد اصالت تراكنش پول با استفاده از الگوريتم‌‌هاي رمزگذاري شده كنترل مي‌شود و معمولا بدون وابستگي به يك مرجعيت مركزي كار مي‌كند؛ اين يعني هيچ گروه يا سازماني آنها را كنترل نمي‌كند.
جالب است بدانيد كه هر رمز ارز در بستر يك بلاكچين مشخص قرار دارد و تبادل و نقل و انتقال آن داخل آن بلاكچين انجام مي‌شود. بلاكچين‌ها اصولا شبكه‌هاي انتقال رمز ارزها بوده، و رمزارزهايي كه بلاكچين اختصاصي دارند را «كوين» و رمزارزهايي كه در بستر ساير بلاكچين‌ها قرار دارند را «توكن» مي‌نامند. به عنوان مثال كوين‌هايي كه شبكه بلاكچين اختصاصي دارند و به‌صورت مستقل عمل مي‌كنند مانند: بيت‌كوين، اتريوم، لايت‌كوين و... هستند؛ و توكنهايي كه شبكه اختصاصي ندارند هم مانند: چين لينك، داي، آوي و... هستند؛ به همين دليل است كه ايجاد توكن آسان‌تر و راحت‌تر از ايجاد كوين‌ها است.
نكته قابل توجهي كه بايد به آن اشاره كنم اين است كه اين روزها همه ما با بازي همستر كامبت آشنا هستيم و اين بازي در فضاي مجازي جامعه ما به‌شدت داغ شده و قشر جوان ما را هم درگير خود كرده است؛ اما آن چيزي كه راجع به اين بازي اهميت دارد اين است كه تا به امروز هيچ اطلاعات دقيقي در خصوص چگونگي پرداخت‌ها، منابع مالي، سازنده‌هاي اين بازي، اهداف اين بازي و... وجود ندارد كه همين مساله بايد زنگ خطر را براي جامعه به صدا در آورد. چرا كه افراد سودجو هميشه در كمين هستند و ممكن است با فريب دادن شما دست به كلاهبرداري از شما بزنند.
با توجه به اينكه برنامه تلگرام در كشور ما فيلتر است، وقتي ما بخواهيم وارد اين بازي شويم مجبور هستيم از فيلترشكن استفاده كنيم، كه اين مساله ممكن است دسترسي خوبي را به هكر‌ها و افراد سودجو بدهد تا آنها به راحتي به ديتا‌ها و اطلاعات ما توسط نصب همين فيلترشكن‌ها دست پيدا كنند كه اين مساله خطر لو رفتن اطلاعات شخصي و خصوصي ما را به شدت افزايش مي‌دهد.
به عنوان يك پژوهشگر علم حقوق بايد بگويم كه حتي اگر به عقيده برخي افراد در جامعه ما بازي همستر كامبت كلاهبرداري نباشد يا هيچ سود مالي هم نداشته باشد و فقط يك سرگرمي باشد باز هم به نظر بنده مي‌تواند براي افراد جامعه خطر‌آفرين باشد؛ بدين صورت كه ممكن است هكرهاي حرفه‌اي با ارسال لينك‌هاي آلوده جهت دعوت در اين بازي براي شما به اطلاعات خصوصي شما دست پيدا كنند يا به كمك ساير ربات‌ها و برنامه‌ها به بهانه‌هاي مختلف براي اين بازي به عنوان يك پوشش براي انتشار انواع بدافزارها اعم از ويروس‌ها، جاسوس‌افزارها و... در آينده استفاده كنند و از همين طريق شما را مورد تهديد قرار بدهند. آگاه باشید و فريب تبليغات پوشالي فضاي مجازي را در اين خصوص نخوريد و روي هر لينكي كه براي شما ارسال شد، كليك نكنيد تا قرباني اين افراد سودجو هم نشويد.
همان‌طور كه بيان شد متاسفانه با توجه به تبليغات گسترده و پوچ در فضاي مجازي ،كلاهبرداري در حوزه رمزارزها و ديگر حوزه‌هاي فضاي سايبر افزايش زيادي پيدا كرده و حتي اين كلاهبرداري‌ها حرفه‌اي‌تر و دقيق‌تر از قبل هم انجام مي‌شود. يكي از اين روش‌هاي معروف كلاهبرداري، روش پامپ و دامپ است كه مورد استفاده خيلي از كلاهبرداران فعال در حوزه ارزهاي ديجيتال و ديگر حوزه‌هاست. اگر شما در حوزه ارزهاي ديجيتال اطلاعات كافي نداشته باشيد و به قوانين پيرامون اين حوزه هم مسلط نباشيد به سادگي قرباني كلاهبرداري شده و سرمايه‌تان را به كلي از دست مي‌دهيد.
روش پامپ و دامپ معمولا يك روش غيرقانوني در بازارهاي مالي است، در اين روش كلاهبرداران حرفه‌اي در حوزه ارزهاي ديجيتال با در اختيار داشتن تعداد زيادي از توكنهايي كه قبلا با قيمت ارزان خريداري كرده‌اند، اقداماتي را انجام مي‌دهند كه قيمت توكن به صورت جعلي بالا ميرود و زماني كه قيمت‌ها به ميزاني كه مدنظر اين افراد سودجو است بالا رفت اقدام به فروش توكن‌‌هاي خود مي‌كنند و بعد از فروش و خالي كردن ارزهاي ديجيتال خود در قيمت‌هاي بالا، قيمت آن به سرعت كاهش پيدا مي‌كند و به ميزان واقعي خود باز مي‌گردد و به همين راحتي شما سرمايه اصلي‌تان را از دست مي‌دهيد.
به عبارت ديگر كلاهبرداري پامپ و دامپ يعني اقدام غيرقانوني يك سرمايه‌گذار يا گروهي از سرمايه‌گذاران است كه سهامي را كه در اختيار دارند، پس از افزايش نرخ سهام در پي تأييد آن، قيمت سهام افزايش مي‌يابد و آن را به فروش مي‌رسانند.
روش پامپ زماني اتفاق مي‌افتد كه افراد داراي ثروت و شهرت شروع به خريد ارزهاي ديجيتال يا سهام يك كالاي خاص مي‌كنند، اين افراد يا گروه‌ها پس از آنكه حجم بالايي از سرمايه خود را وارد معامله كردند، اقدام به تبليغات گسترده دروغين و تشويق مردم از راه‌هاي مختلف مي‌كنند تا مردم روي آن كالا يا ارز خاص يا سهام مورد نظر آنها سرمايه‌گذاري كنند و متاسفانه ممكن است برخي از شما هم در مواجهه با چنين تبليغاتي وسوسه شده و اقدام به خريد كنيد و حتي آن را به ديگران هم پيشنهاد بدهيد؛ بر همين اساس با افزايش تعداد خريداران قيمت آن ارز خاص يا سهام آن كالا بالا ميرود و مثل يك حباب توخالي رشد زيادي مي‌كند كه اين پروسه را پامپ مي‌گويند.
هنگامي كه اين افراد يا گروه‌هاي كلاهبردار به هدف و سودي كه مي‌خواستند رسيدند، در يك اقدام كاملا هماهنگ شده و از پيش تعيين شده براي خود، شروع به فروش سهام مي‌كنند و در اين زمان افراد حرفه‌اي كه موفق به افزايش عرضه در بازار شده‌اند سريعا سود خود را سيو كرده و قبل از ريزش شديد از بازار خارج مي‌شوند و افراد عادي و كم تجربه كه به روش پامپ اعتماد كرده و وارد بازار شده‌اند، هنگام مشاهده حجم فروش و كاهش سنگين قيمت، به دليل ترسي كه از نابودي كامل سرمايه‌شان دارند، شروع به فروش در قيمت كمتر از قيمت خريد خود مي‌كنند، در اين صورت كل بازار دچار ريزش شديدي شده و شما افراد كم تجربه و ناآگاه در اين حوزه با ضرر بسيار سنگيني مواجه خواهيد شد كه اين روش را دامپ مي‌گويند.
اين نكته مهم را هم بايد بگويم كه اين روزها استفاده از هوش مصنوعي براي فعاليت در حوزه رمزارزها و حوزه‌هاي ديگر زياد تبليغ مي‌شود كه در پي آن افراد سودجو دست به كلاهبرداري از مردم ناآگاه مي‌زنند به اين صورت كه مي‌گويند با نصب يك برنامه يا وارد شدن به فلان وب‌سايت سرمايه‌گذاري مبتني بر هوش مصنوعي مي‌توانيد سود دلاري به دست بياوريد؛ شما هم كه در اين وضعيت بد اقتصادي و معيشتي به اين فكر مي‌كنيد كه با اين سرمايه‌گذاري دلاري در ارزهاي ديجيتال يا ساير حوزه‌ها مي‌توانيد سود زيادي به دست آوريد در دام اين كلاهبرداران حرفه‌اي افتاده و در نهايت با از دست دادن كل سرمايه خود در اين بازارهاي جعلي كه توسط هوش مصنوعي ساخته شده، قرباني كلاهبرداري مي‌شويد.
هموطنان عزيز يادتان باشد پنير مجاني فقط در تله موش پيدا مي‌شود. آگاه باشيد امروزه كلاهبرداري‌هاي رايانه‌اي به واسطه هوش‌مصنوعي خيلي دقيق‌تر و پيچيده‌تر از قبل انجام مي‌شود، طوري كه حتي شما اصلا تشخيص جعلي بودن آن را هم نمي‌دهيد، پس به هر چيزي كه در فضاي مجازي مي‌بينيد در هر حوزه‌اي هرگز اعتماد نكنيد و وسوسه هم نشويد، ابتدا با افراد متخصص و آگاه مشورت كنيد و پس از اطمينان كافي پيدا كردن اقدام كنيد.
پژوهشگر علم حقوق