سال گذشته ۸۳۹ نفر به دليل مسموميت با گاز مونوكسيدكربن جان باختند
با شروع فصل سرد سال و راه‌اندازي و استفاده از وسايل گرمايشي، سازمان پزشكي قانوني كشور درخصوص خطر مرگ ناشي از مسموميت با گاز مونوكسيد كربن هشدار داد و بر لزوم رعايت نكايت ايمني و دستورالعمل‌هاي موجود در استفاده از اين وسايل تاكيد كرد. براساس آمارهاي موجود همواره و به ويژه در نيمه دوم هر سال تعدادي از هموطنان به دليل مسموميت با گاز مونوكسيد كربن جان خود را از دست مي‌دهند كه عمده اين حوادث به دليل بي‌توجهي به استانداردها در به‌كارگيري وسايل گرمايشي و رعايت نكردن نكات و اصول ايمني اتفاق مي‌افتد. سال گذشته (۱۴۰۰)؛ ۸۳۹ نفر به دليل مسموميت با گاز مونوكسيد كربن در كشور جان خود را از دست دادند كه از اين تعداد ۶۳۱ نفر مرد و ۲۰۸ نفر زن بودند. از اين تعداد ۷۸،۲ تلفات در نيمه دوم سال ثبت شده است. به بيان ديگر ۶۵۶ نفر از فوت‌شدگان مسموميت با گاز سال گذشته در نيمه دوم سال جان باخته‌اند. در سال گذشته بيشترين آمار تلفات گازگرفتگي با ۱۷۴ نفر در دي ماه و پس از آن در بهمن ماه با ۱۶۱ فوتي گزارش شده است. بنابراين توصيه مي‌شود كه هموطنان در آستانه ورود به فصل زمستان توجه بيشتري به نكات گفته شده در پيشگيري از مسموميت با گاز داشته باشند. در مهر ماه امسال ۳۱ نفر بر اثر مسموميت با گاز در كشور جان خود را از دست دادند، اين رقم در مقايسه با مدت مشابه سال قبل كه تعداد تلفات ۴۰ نفر بود، ۲۲،۵درصد كمتر شده است اما در هفت ماهه اول سال جاري ۲۵۵ نفر بر اثر مسموميت با گاز مونوكسيدكربن در كشور جان باختند كه از اين تعداد ۱۸۹نفر مرد و ۶۶ نفر زن بودند. اين آمار در مقايسه با مدت مشابه آن در سال گذشته، ۱۴،۳درصد بيشتر شده است. در اين مدت استان‌هاي تهران با ۳۲، خراسان رضوي با ۳۰ و آذربايجان شرقي با ۲۷ فوتي بيشترين تلفات گازگرفتگي را داشته‌اند. سازمان پزشكي قانوني كشور به منظور آگاه‌سازي هرچه بيشتر مردم و پيشگيري از بروز حوادث ناخوشايند و مرگ و مسموميت افراد بر اثر گازگرفتگي نكاتي را درخصوص علائم مسموميت با گاز و جلوگيري از مرگ افراد بر اثر گارگرفتگي به شرح زير ارايه مي‌دهد.
مونواكسيدكربن:
يكي از شايع‌ترين موارد مسموميت كه پزشكي قانوني با آن سر و كار دارد، مسموميت با گاز مونوكسيدكربن است كه احتراق ناقص سوخت‌هاي فسيلي باعث توليد آن شده و به علت تمايل شديد آن براي اتصال به هموگلوبين (حدود ۲۰۰ برابر اكسيژن)، حتي غلظت‌هاي پايين آن نيز مي‌تواند در بدن تجمع يابند و مسموميت با مونوكسيدكربن ايجاد كند. مونوكسيدكربن گازي است بي‌رنگ و بو و بخاري، آبگرمكن، شومينه و اجاق گازهايي با سيستم تهويه نامناسب (دودكش) عامل مسموميت با اين گاز مي‌شود.
علائم مسموميت با گاز مونواكسيدكربن:
مسموميت با مونوكسيدكربن مي‌تواند طيف وسيعي از علائم را شامل شود كه در بيماري‌هاي مختلفي ديده مي‌شود، متاسفانه بسياري از اين علائم شبيه به علائم سرماخوردگي است و اكثر افراد فكر مي‌كنند به دليل سردي هوا دچار سرماخوردگي شده‌اند و سعي در خوابيدن مي‌كنند. عمده اين علائم عبارتند از: ۱-سردرد، ۲- ضعف جسماني، ۳-سرگيجه و بي‌قراري، ۴- تهوع و استفراغ، ۵- خميازه كشيدن بيش ازحد، ۶-كاهش ديد، ۷- حالت خواب‌آلودگي شديد، كسلي، خستگي و كاهش قدرت عضلاني. اين موارد علائم اوليه مسموميت درافراد به شمار مي‌روند. چنانچه افراد در اين مرحله متوجه چنين علائمي شدند با خارج شدن از فضاي آلوده مي‌توانند از پيشرفت مسموميت جلوگيري كنند.
علائم مراحل پاياني و نزديك به مرگ:
كبودي دست، دور لب‌ها و نوك انگشتان از علائم پاياني مسموميت با اين گاز به شمار مي‌روند كه درنهايت فرد دچار تنگي نفس شده و فوت مي‌كند.
گروه‌هاي در معرض خطر:
تمامي افراد در معرض خطر قرار دارند ولي كودكان، زنان باردار و سالمندان جزو گروه آسيب‌پذيرتر هستند و بيشتر درمعرض خطر مسموميت با مونوكسيدكربن قرار دارند. علائم مسموميت نيز در آنان سريع‌تر و با شدت بيشتري ايجاد مي‌شود.
چگونگي برخورد با افراد مسموم شده با گاز مونواكسيدكربن:
۱-در و پنجره‌هاي محيط را باز كنيد. ۲- فرد مسموم را از محيط آلوده به هواي آزاد منتقل كنيد. ۳- يقه پيراهن و كمربند و لباس‌هاي تنگ افراد مسموم را باز كنيد. ۴- در صورت امكان اكسيژن‌دهي به فرد مسموم شده انجام شود. ۵- باز نگه داشتن راه‌هاي هوايي و تماس با اورژانس ۱۱۵ در مراحل بعدي درماني بايد مورد توجه قرار گيرد.
پيشگيري از مسموميت با گاز مونوكسيدكربن بسيار ساده است
استفاده از وسايل گرمايشي استاندارد و دقت در سلامت مسير خروجي محصولات احتراق در وسايل گرمايشي در پيشگيري از اين مسموميت از اهميت بالايي برخوردار است. توجه داشته باشيد كه بخاري‌هاي بدون دودكش به هيچ عنوان از توليد اين گاز جلوگيري نمي‌كند. مهم‌ترين نكات مورد توجه در اين خصوص به شرح زير است: ۱- توجه به داغ بودن دودكش بهترين آزمايش سلامت دودكش است. اگر لوله دودكش بخاري شما سرد است دليل آن خارج نشدن محصولات احتراق و گازهاي سمي از دودكش است در اين صورت بايد ضمن رفع نقص، به طور موقت با باز كردن قسمتي از در يا پنجره تهويه در محيط ايجاد كنيد. ۲- رنگ شعله بخاري و وسايل پخت و پز بايد آبي باشد. چنانچه رنگ شعله قرمز، زرد يا نارنجي باشد حتما نقص در سوخت‌رساني و كمبود اكسيژن در محيط است كه سريعا بايد تعمير و سوخت‌رساني شود. اگر رنگ شعله بخاري آبي نباشد ممكن است هواي كافي به بخاري نرسيده و توليد گاز مونوكسيدكربن كند. ۳- درصورت استفاده از وسايل گرمايشي مانند بخاري و شومينه، نبايد تمامي روزنه‌هاي جريان هوا در خانه و به ويژه اتاق خواب مسدود شود. ۴- از نصب آبگرمكن در حمام و نيز روشن كردن شعله‌هاي اجاق گاز درآشپزخانه براي گرم نگه داشتن محيط داخل خانه جدا خودداري شود. ۵- شومينه مشترك براي چند واحد در صورت كوچك بودن اندازه لوله و نيز مجراي خروجي دود باعث برگشت دود شومينه‌هاي روشن طبقات پايين به داخل آپارتمان‌هاي طبقات بالاتر از طريق شومينه‌هاي خاموش آنها مي‌شود. ۶- انتهاي كليه دودكش‌ها بايد حداقل يك متر از سطح بام و حداقل يك متر از ديوار جانبي بام فاصله داشته و داراي كلاهك مخصوص به شكل H باشد. ۷- اگر فضاي خود را با شوفاژ و سيستم حرارت مركزي گرم مي‌كنيد، بستن منافذ به منظور جلوگيري از اتلاف حرارتي بلامانع است. ۸- در صورتي كه از بخاري‌هاي گازسوز به منظور گرمايش محيط استفاده مي‌كنيد حتما مختصري تهويه از طريق در يا پنجره در فضا ايجاد و از درزبندي و بستن كامل منافذ خودداري كنيد. ۹- از به‌كار بردن وسايل گرمايشي بدون نصب دودكش يا داراي نقص دردودكش جدا خودداري كنيد. ۱۰- به‌كارگيري آبگرمكن‌هاي ديواري در فضاهاي بسته يا مكان‌هاي فاقد جريان هوا مجاز نيست. ۱۱- هر وسيله گازسوز بايد داراي يك دودكش مستقل و منتهي به فضاي بيرون باشد. ۱۲- هيچ‌گاه از چراغ يا بخاري نفتي يا گازي كه فاقد دودكش است درون خانه، به خصوص هنگام خواب، استفاده نكنيد.