به مناسبت سالروز درگذشت جهان پهلوان
از چشم‌هاش حماسه روشن مي‌شود
يونس هميالي
يك: صداي قدم‌ها آرام آرام به گوش رسيد. اين صدا با كوله‌باري از الماس فتوت و بلورعياري آمد. به تبعيت از منطق تقويم، هرگاه نسيمي از هفدهم دي‌ماه مي‌آيد، نام پهلوان لوطي مسلك زنده مي‌شود و در دل‌ها مي‌جوشد. پاره‌هاي ابر، چشم‌هاي زمين را احاطه مي‌كند و بي‌قرار باران فرو مي‌ريزد تا كشتزارهاي مردانگي و افتادگي سيراب شوند. آفتاب سفره مهرباني خويش را پهن مي‌كند تا قصه‌هاي خاطره‌انگيز جان دوباره بگيرند. ستاره‌ها مي‌درخشند تا دمي افق چشمانش را به سوي خود بكشد و پنجره قلب‌ها گشوده مي‌شود تا رايحه دل‌انگيزي از عطر معرفتش مشام را پُر كند تا دل‌هاي كينه‌توز را تطهير دهد. اين روز به يك نوستالژي جاودانه بدل شده و از يك شكوه خاصي برخوردار است.
دو: سخن گفتن از غلامرضا تختي در اين روز كليشه‌اي نشده است. با اينكه پنجاه و چهار سال از درگذشت يگانه اسوه اخلاق و نماد فاخر فرهنگ پهلواني مي‌گذرد اما طي اين سال‌ها درباره زندگي و سلوك او خاطره‌هاي بسياري گفته‌اند و چكامه‌هايي از فروتني كه هيچگاه اسير جبر زمان نشدند روي صخره‌هاي سنگي حك شده است. باز هم تمايل داريم كه بنويسند، بنگارند، بسرايند و بخوانيم كه تختي كه بود و چه كرد؟ آنچه وي را از ديگران متمايز نمود، چه بوده است؟ چه شاخصه‌هايي از او يك پهلوان ساخته است؟ رمز محبوبيت و جاودانگي او چيست؟ چه دلايلي باعث شد كه آوازه عملكرد و نگرش او بيش از نيم قرن همچنان بر ورزش كشور سايه انداخته و حتي برخي ديگر از حوزه‌هاي فرهنگي و اجتماعي از او به عنوان الگوي واقعي ياد مي‌كنند؟
سه: يكشنبه هفدهم دي ماه ۱۳۴۶. سفري راز آلود در يك واقعه تاريخي كه چندين دهه از آن مي‌گذرد و هنوز رمزگشايي نشده است. هنوز مرگش در هاله‌اي از افسانه و واقعيت تنيده شده و هركسي از ظن خود در اين مورد سخن سر داده و گره روي گره گذاشته است. گاهي تفسيرهايي از زهر هلاهل تلخ‌تر به تصوير كشيده مي‌شود. هر چه كه بود راز ماندگاريش را از اين مرگ قرض نمي‌گيرد. بلكه وامدار اكسيرهاي جادويي كه ريشه در اعماق تاريخ برجا گذاشته و در كالبد جامعه جاري و از مرزهاي جغرافيايي عبور كرده است. جهان‌پهلوان تختي جايگاهي بي‌مانند و جايگزين‌ناپذير در حافظه مردم اين سرزمين دارد و خواهد داشت.
چهار: سوال كوتاه و مطلب گويا است؛ اگر تختي اسطوره اين سرزمين است (كه هست) چرا فقط هفدهم دي‌ماه و پنجم شهريورماه (سالروز تولد) به يادش مي‌افتيم و مراسم برگزار مي‌كنيم؟