مردم عراق در نخستين روز سال نوي ميلادي تجمع ميليوني برگزار كردند
بغداد در سوگ سردار و شادي خروج نظاميان خارجي
شهاب شهسواري
روز شنبه شهروندان عراقي همزمان با برگزاري مراسم دومين سالگرد ترور سردار شهيد قاسم سليماني و شهيد ابومهدي مهندس، فرماندهان عمليات مبارزه با تروريسم در عراق به دست نظاميان امريكايي، نخستين روز خروج نظاميان امريكايي در عراق و تبديل حضور رزمي نيروهاي ائتلاف موسوم به ضد داعش، به نيروهاي مستشاري و آموزشي را تجربه كردند. صدها هزار نفر از شهروندان عراقي از نقاط مختلف اين كشور در دومين سالروز ترور سردار شهيد سليماني و شهيد ابومهدي مهندس به بغداد آمدند تا يا د و خاطره اين شهداي مقاومت و مبارزه با تروريسم را زنده نگه دارند. در طول دو سال گذشته عراق فراز و فرودهاي زيادي را پشت سرگذاشته است و در مقاطعي تا لبه پرتگاه سقوط هم رفته است، اما نهايتا يكي از بزرگ‌ترين خواسته‌هاي پارلمان و مردم عراق كه خروج نظاميان خارجي از خاك اين كشور بود، هر چند با ترديدها و اما و اگرهايي، روز گذشته رخ داد. به گفته هادي عامري، رييس سازمان حشدالشعبي، خروج نظاميان امريكايي «ثمره خون» شهيدان سليماني و ابومهدي مهندس بود. ارتباط تنگاتنگ اين دو واقعه، يعني ترور شهيد سردار سليماني و ابومهدي مهندس با خروج نظاميان امريكايي، سبب شد كه موضوع نظاميان خارجي يكي از اصلي‌ترين موضوعات مطرح‌شده از سوي سخنرانان مراسم تجمع ميليوني دومين سالروز شهادت فرماندهان عمليات ضدتروريسم باشد.
دو سال پيش، همزمان با عمليات ترور ارتش امريكا كه منجر به شهادت سردار قاسم سليماني و ابومهدي مهندس فرماندهان ايراني و عراقي عمليات ضد داعش در عراق شد، پارلمان عراق با تصويب قطعنامه‌اي دولت عراق را به اخراج نظاميان خارجي از عراق مكلف كرد. دولت عراق تحت حاكميت مصطفي كاظمي در طول يك سال و نيم گذشته چهار دوره مذاكره امنيتي با ايالات متحده امريكا در دولت‌هاي دونالد ترامپ و جو بايدن برگزار كرد كه نتيجه اين مذاكرات، خروج تمامي واحدهاي رزمي ائتلاف موسوم به ضد داعش از عراق بود. نظاميان امريكا و بريتانيا از سال 2003 در پي اشغال عراق در خاك اين كشور حضور داشتند و از سال 2014 با ظهور داعش، مجموعه‌اي از نيروهاي متحد امريكا نيز تحت عنوان ائتلاف ضدداعش وارد خاك عراق شدند.
عراق بدون اشغال پس از 18 سال
امريكا وعده داده بود كه تمامي واحدهاي رزمي‌اش را تا ساعت 24 روز جمعه از خاك عراق خارج كند. هرچند بسياري از سياستمداران و رهبران مقاومت عراقي معتقدند كه دولت امريكا عملا با تغيير عنوان نظاميان موجود خود در عراق از رزمي به مستشاري، اقدام به فريب عراقي‌ها كرده است و از زير بار خروج واحدهاي رزمي خود فرار كرده است. مصطفي كاظمي، نخست‌وزير عراق روز شنبه در پيامي به مناسبت سال نوي ميلادي تاكيد كرد كه تمامي واحدهاي رزمي نظاميان خارجي از عراق خارج شده‌اند و جاي خود را به گروه‌هاي مستشاري داده‌اند. اما در برابر ژنرال كنت مك‌كنري فرمانده گروه تروريستي سنتكام (فرماندهي ارتش امريكا در منطقه مركزي) در مصاحبه‌اي با آسوشيتدپرس تاكيد كرده است كه تبديل نظاميان امريكايي به واحدهاي آموزشي و مستشاري به معناي پايان عمليات امريكا در خاك عراق نيست، بلكه امريكا همچنان به عمليات «پشتيباني هوايي و ديگر كمك‌هاي نظامي به عراق براي مبارزه با داعش» ادامه خواهد داد.
برخلاف مقام‌هاي امريكايي، مقام‌هاي عراقي بر خروج كامل نظاميان خارجي از خاك كشورشان تاكيد كرده‌اند. به گزارش ميدل‌ايست نيوز، يك مسوول بلندپايه در دولت عراق در گفت‌وگويي با العربي الجديد گفت: «دولت طي ماه‌هاي گذشته تلاش‌هاي زيادي براي تضمين اجراي اين توافق و دور نگه داشتن كشور از بحران امنيتي ديگر و بي‌ثباتي كرد، به ويژه پس از آنكه نيروهاي امنيتي عراق ديگر به حمايت نيروهاي رزمي نيازي ندارند.» وي تاكيد كرد كه پايگاه‌ها و اردوگاه‌هاي عراق امروز به صورت كامل از هرگونه نيروي رزمي خارجي خالي شده است. به گفته وي ديگر نيازي به نيروي رزمي خارجي وجود ندارد و نياز عراق به مشورت خلاصه مي‌شود و آنها هم اگر فرماندهان نظامي بگويند ديگر نيازي به حضورشان نيست، عراق را ترك خواهند كرد.
يحيي رسول، سخنگوي نظامي الكاظمي نيز روز جمعه تاكيد كرد كه ديگر هيچ نيروي رزمي وابسته به ائتلاف بين‌المللي در عراق حضور ندارد و آنها كه باقي ماندند مستشاراني هستند كه به ارايه مشورت، حمايت و توانمندسازي نيروهاي عراقي در زمينه آموزش، تسليحات و تبادل داده‌هاي اطلاعاتي مي‌پردازند. وي اشاره كرد كه نيروهاي عراقي به تقويت توانايي‌هاي خود به ويژه در زمينه هوايي و پدافند هوايي و هواپيمايي ارتش و سيستم اطلاعاتي نياز دارند و تاكيد كرد كه عراق به هواپيمايي ائتلاف بين‌المللي براي انجام حملات هوايي عليه مواضع داعش در برخي مناطق به ويژه مرز سوريه نياز دارد.
به‌رغم ترديدها در مورد واقعي بودن خروج نظاميان خارجي، اين نخستين‌بار در 18 سال گذشته است كه عراق از اشغال نظاميان خارجي خارج مي‌شود و ديگر به صورت رسمي هيچ واحد رزمي خارجي در اين كشور حضور ندارد، بلكه همه نظاميان خارجي مشاوران و مستشاران ارتش عراق هستند كه به عنوان مدعو دولت عراق قرار است به ارتش و نيروهاي امنيتي عراق آموزش و راهنمايي بدهند.
مراسم دومين سالروز شهادت سردار سليماني
شهروندان بغداد، روز شنبه براي بزرگداشت ياد و خاطره فرماندهان شهيد مقاومت، در تجمعي وسيع در منطقه الجادريه بغداد گرد هم آمدند. به گزارش رسانه‌ها شمار زيادي از شخصيت‌ها و مقام‌هاي سياسي عراق در اين مراسم حضور داشتند. رسانه‌هاي هادي العامري، رييس ائتلاف الفتح، فالح الفياض، رييس سازمان الحشد الشعبي، اكرم الكعبي، دبير كل جنبش النجباء عراق، سيد عمار الحكيم، رييس جريان حكمت ملي، قاسم المصلح، فرمانده عمليات استان الانبار و قاسم الاعرجي، مشاور امنيت ملي عراق از جمله شخصيت‌هاي عراقي بودند كه تصاوير آنها در تجمع روز گذشته منطقه الجادريه منتشر شده بود.
هادي عامري، رييس سازمان حشدالشعبي در سخنراني خود در مراسم بزرگداشت دومين سالروز ترور فرماندهان شهيد مقاومت توسط نظاميان امريكايي با اشاره به خروج نظاميان خارجي از عراق، اين موضوع را نتيجه خون شهدا دانست و گفت: «عقب‌نشيني نيروهاي خارجي يك موضع احساسي نيست، بلكه براي حفاظت از عراق و حاكميت آن است. اين عقب‌نشيني تضميني براي زندگي با عزت در عراق است. ما از دولت عراق مي‌خواهيم كه به وظيفه خود براي اجراي عقب‌نشيني و رهايي عراق از چنگ نيروهاي خارجي عمل كند. حضور خارجي براي عراقي‌ها، به ويژه براي همزيستي مسالمت‌آميز، سودي نخواهد داشت.» به گزارش فارس، رييس ائتلاف الفتح تاكيد كرد: «كساني كه فكر مي‌كنند قاسم سليماني و المهندس به پايان خواهند رسيد، در توهم به سر مي‌برند. اين فرماندهان شهيد نصر بودند كه عراق را از چنگال گروه‌هاي تروريستي آزاد كردند. آنها همه‌چيز را فدا كردند تا عراق آزاد شود. بهاي خون فرماندهان نصر، خروج تمام نيروهاي اشغالگر از خاك عراق است.» عامري اضافه كرد: «فرقي نمي‌كند كه چقدر جانفشاني شود يا خون‌ها نثار گردد، الحشد الشعبي در راه مقاومت قوي و عزت‌مند باقي خواهد ماند. ما هرگز بر سر اين سازمان با كسي تعارف نداريم. ما در راه عزت و كرامت نه آتش‌بس مي‌كنيم و نه از انعطاف نشان مي‌دهيم.»
قيس خزعلي، دبير كل عصائب‌الحق، در اين تجمع گفت: «ما نمي‌توانيم اشغالگري را بپذيريم و شما بايد درس‌هايي را كه قهرمانان مقاومت به شما دادند، مي‌فهميديد و پيام‌هايي كه قهرمانان با موشك‌ها و پهپادهاي‌شان براي شما فرستادند را به خوبي درك مي‌كرديد. اگر به درس‌هاي ديگري نياز داشته باشيد، مقاومت شما را به خروج خفت‌بار و دست خالي وادار خواهد كرد.» اين سياستمدار عراقي تاكيد كرد: «وي افزود: نام شهيد ابومهدي المهندس، جاودانه خواهد ماند. شهيدان سليماني و المهندس بنيانگذار مقاومت بودند و به بركت آنها بر داعش پيروز شديم. الحشد الشعبي بركت شهيدان سليماني و المهندس است. ما امت مردان مرد هستيم نه شبه‌مرد! امتي كه با خون فرماندهان پيروزي بر داعش به وجود آمده است، در مقابل پول كشورهاي خليج [فارس] سر تعظيم فرود نخواهد آورد، زيرا امت ما امت مردان است.»
تلاش براي بازگرداندن صدر به بيت شيعي
همزمان با برگزاري مراسم دومين سالگرد شهيد سردار قاسم سليماني و ابومهدي مهندس در بغداد، گزارش‌هايي از نزديك شدن گروه‌هاي شيعه عراق به يك توافق براي رسيدن به يك ائتلاف اكثريت براي تشكيل دولت منتشر شده است. شفق‌نيوز، روز شنبه به نقل از يك منبع نوشته است كه «عده‌اي» در حال فشار به مقتدي‌صدر هستند تا به «بيت شيعه» بازگردد. با اين حال يكي از رهبران چارچوب هماهنگي گروه‌هاي شيعه به شفق‌نيوز گفته است: «برنامه هيچ ديدار ديگري با مقتدي‌صدر وجود ندارد و هيچ ديدار ديگري در الحنانه برگزار نخواهد شد، بلكه ديدار بعدي با حضور رهبران همه جريان‌هاي سياسي در بغداد خواهد بود.»
منبع اين پايگاه خبري عراقي گفته است: «فشار سياسي به صدر وارد مي‌شود كه به بيت شيعه بازگردد و ديگر آن را ترك نكند. در اين راستا براي صدر دو گزينه گذاشته شده است كه يا در دولت اجماع ملي مشاركت كند يا اينكه در پارلمان در جايگاه اپوزيسيون حكومت قرار بگيرد.» اين منبع خبر داده است: «چارچوب هماهنگي احزاب شيعه در حال تلاش براي تشكيل فراكسيون بزرگ پارلماني با مشاركت همه احزاب شيعي و نيروهاي سني و كرد است تا فارغ از اينكه صدر راضي به مشاركت شود يا نه يك دولت اجماع ملي تشكيل دهد.»
درحالي‌كه گروه‌هاي شيعه در چارچوب هماهنگي براي تشكيل يك دولت اجماعي تلاش مي‌كنند، مقتدي‌صدر قبلا تاكيد كرده است كه هدفش تشكيل يك دولت اكثريت است. مقتدي‌صدر به تازگي بعد از ديدار با هيات فرستادگان چارچوب هماهنگي در حساب كاربري توييتر خود نوشته بود: «نه شرقي، نه غربي، دولت اكثريت ملي»