منابع، نيازها و سهم آينده
علي محمد نمازي
امر بديهي است كه منابع مادي موجود شامل آب، هوا، منابع طبيعي روزميني و زيرزميني و درياها جوابگوي نيازهاي فعلي نيست، علاوه بر آنكه بايد سهم آيندگان هم مراعات شود! در اين حالت، آنچه وقوعش قطعي است، «رقابت» است كه بعضا اگر اين رقابت‌ها درست هدايت نشود منجر به كشمكش و جنگ خواهد شد. هنر حاكمان در اين شرايط فراهم آوردن شرايط برابر و عادلانه زمينه رقابت است. مثال‌هاي ساده بسيار در اين زمينه هست: نياز به غذا، بهداشت و درمان، تحصيل، مسكن، فرصت تفريح و سرگرمي و تكميل اوقات فراغت، امكانات تردد و حمل و نقل، محيط زيست و وسايل ارتباط جمعي، تامين نياز محصولات كشاورزي-دامي و صنعتي و ساير خدمات جوابگوي بازار نيست. با كمي دقت معلوم مي‌شود، براي تامين احتياجات، وقوع رقابت امر اجتناب‌ناپذير است. رقابت سالم و منصفانه در گروي سياست، برنامه و سازماندهي، نظارت و ارزيابي و ارزشيابي كارآمد، منطقي، فراگير و جامع دولت‌هاست. يكي از نيازها هم، تنظيم مناسبات و مقررات عادلانه داخلي در ارتباط با ساير كشورهاست. اينجاست كه نوبت به نوع و كيفيت حكمراني‌ها مي‌رسد. تجربه طولاني اثبات كرده است كه حكومت‌هاي برخاسته از خواست و اراده ملت بهتر مي‌توانند پاسخگوي مطالبات مردم خود باشند. شايسته‌‌سالاري و چرخش نخبگان در نظام‌هاي دموكراتيك از جايگاه ويژه‌اي برخوردار است. حاكمان كاربلد و دلسوز ارزش زمان را به خوبي درك كرده و عمده حواس و توجه‌شان به آينده است و نگاه‌شان به گذشته نيز صرفا از جهت عبرت‌آموزي و اصلاح خطاهاست. يك ارزيابي سطحي نشان مي‌دهد ديد علمي به رويدادها و حوادث گذشته كشور كمتر اعمال شده، عيار تهيه برنامه‌ها و اتخاذ تصميمات به صورت علمي، واقع‌گرايانه و جامع‌نگر كم بوده و عوام‌زدگي و بخشي‌نگري در تهيه برنامه‌ها و تعيين پروژه‌ها آسيب زيادي وارد كرده است.
با پيروزي شكوهمند انقلاب اسلامي و عدم حاكميت كاركرد حزبي بر اداره كشور و برگزاري انتخابات و مزيد بر آن اعمال نظارت استصوابي موجب شعارزدگي و دور شدن از نگاه واقع‌گرايانه شده، از جمله خودكفايي در همه زمينه‌ها و به ويژه محصولات كشاورزي آن هم با روش سنتي باعث حفر كانال‌هاي آبياري و بردن زمين‌هاي زياد زير كشت و مصرف خارج از قاعده آب‌هاي سطحي و حفر چاه‌هاي بسيار، اعمال مديريت‌هاي دو و چندگانه بر سرشاخه‌هاي رودخانه‌ها و تشويق به برداشت از آب‌هاي سطحي و زيرزميني كه نتيجه آن در استان‌هاي چهارمحال و بختياري، اصفهان و خوزستان كاملا هويداست. هنوز فراموش نكرده‌ايم كه رييس‌جمهور وقت در سفر به شهركرد و در جمع مردم چهارمحال و بختياري با شجاعت و افتخار اعلام كرد: «شما هر قدر مي‌خواهيد آب از زاينده‌رود برداشت كنيد، اگر آب باقي ماند به اصفهان برود؟!؟!»
ملاحظه مي‌شود كه دولت به جاي تنظيم درست مناسبات و هدايت رقابت‌ها به سمت عادلانه آن، چگونه رقابت غيرعلمي و غيرمنطقي را تشويق مي‌كند. در نتيجه اشتباهات غير جبران در زمينه آب و خاك و مزيد بر آن خشكسالي، دو رودخانه بزرگ كارون و زاينده‌رود براي اولين مرتبه خشكيدند و اين امر مدت يك دهه است كه ادامه دارد. نماد حادتر بخشي‌نگري به هنگام تصويب بودجه در كميسيون‌ها و صحن مجلس قابل مشاهده است. براي اولين مرتبه اعداد و ارقام بودجه ١۴٠٠ پس از تصويب نمايندگان توسط هيات رييسه مورد تغيير و كاهش و افزايش قرار گرفت! دلسوزان ملت و كشور توجه كنند و نبايد فرصت از دست برود. لازم است با نگاه ملي، علمي، تخصصي و واقع‌بينانه به دنبال راه‌حل بود. در كوتاه‌ترين زمان مشكلات به درستي شناخته شده و به دنبال راهكار باشند. در قدم اول لازم است از ملت عذرخواهي و قول جدي براي جبران خسارات داده شود.
بهترين راهكار فراهم آوردن رقابت سالم در همه زمينه‌هاي سياسي، اقتصادي و فرهنگي است. در قرآن كريم و سنت حضرت رسول اكرم و ائمه اطهار سفارش به سرعت و سبقت در امور خير بسيار مورد تاكيد قرار گرفته است.