نيازمندي‌هاي محيط زيست
عبدالحسين طوطيايي
مديريت سازمان حفظ محيط زيست كار خود را با شعار «80 ميليون محيط‌بان» آغاز كرد. گرچه به سنت رايج، واقعيت‌ها به تدريج از آرزوهاي مراسم معارفه خود فاصله مي‌گيرند، اما همين شعار آغازين تا حدودي از نا‌اميدي‌هاي گذشته كاست. پيش‌بيني آن بود كه اگر سازمان متولي در بسيج تنها 10 درصد از جمعيت كشور حول حفاظت مردمي از بستر حيات موفق مي‌شد بايد آن را به مثابه دستاو ردي خيره‌كننده تلقي كرد. اما به نظر مي‌رسد فرو رفتن در انبوهي از چالش و حاشيه‌ها و هرازگاه ضرورت تمكين به پروژه‌هاي زيست‌ستيز، اين شعار نمادين را هم در سياهچاله‌هاي فراموشي فرو برده است. پرسش اين است كه آيا تماميت ارضي تنها با حدود مرزهاي جغرافيايي تعريف مي‌شود؟ اگر جامعه‌هاي انساني را بخش جدايي‌ناپذير از هويت هر كشوري بدانيم بدون ترديد بستر حيات و منابع تجديدناپذير و آنچه به پايداري و توسعه نيروي انساني آن مي‌انجامد نيز سهمي از تماميت آن كشور را به خود اختصاص مي‌دهند.
اگر اجراي رزمايش‌هاي نظامي براي حفظ و ارتقاي توان دفاعي از مرزها ضرورت دارد، حراست از ظرفيت‌هاي توليد و بستر حيات نيز از اهميتي مشابه برخوردار است. بنابراين بايد به اجراي رزمايش‌هايي متناسب با الزامات حفظ محيط زيست و با مشاركت حداكثري نيرو‌هاي مردمي اهتمام ورزيم. باور كنيم كه توسعه بخش كشاورزي در بستر حياتي پايدار از اصلي‌ترين مولفه‌هاي استقلال هر كشوري به شمار مي‌آيد. در هيچ نقطه‌اي از سياره زمين، مردمي گرسنه و در اكو سيستمي ناپايدار امنيت نخواهند داشت.
فوريت برگزاري رزمايش‌هاي همگاني براي حفظ محيط زيست، زماني بيشتر احساس مي‌شود كه ارقام فاجعه‌بار روند تخريب در اين عرصه را دانسته و فرجام تلخ نمودار شتابان آن را با استناد به پيش‌بيني كارشناسان اين حوزه برآورد كنيم . حتي اگر تنها به هشدار و نگراني‌هاي رياست سازمان حفظ محيط زيست و مديريت منابع طبيعي نيز بسنده كنيم براي شنيدن آژير خطري بس موحش كفايت مي‌كند. اي كاش همان‌طور كه با تجهيزات رادار و دوربين‌هاي پيشرفته هر گونه خطر احتمالي از تجاوزات برون مرزي مورد پايش قرار مي‌گيرد از امواج گسترده و همه‌جانبه ويراني بستر حيات در درون كشور نيز اطلاع‌رساني شود. بدون ترديد تشكيل چنين شبكه رسانايي براي ديدباني از منابع در حال زوال كشورمان جز با مشاركت آگاهانه نيروي لايزال مردم ميسر نخواهد بود. مردمي كه در پيكار با متجاوزان بعثي با شكوه‌ترين حماسه‌ها را با بذل جان شيرين خود آفريدند بيش از هر دستگاه بروكراسي مي‌توانند به حراست از كانون‌هاي حياتي خود مبادرت كنند. اميدواريم كه مديريت سازمان متولي محيط زيست كشور در آخرين ماه‌هاي عمر دولت به جاي مويه كردن بر آنچه از دست رفت و ابراز نگراني از آنچه رخ خواهد داد برنامه‌اي ماندگار از خود به جاي گذارد. اين سازمان مي‌تواند در مجال اندكي كه براي مديريت كنوني آن وجود دارد با برگزاري رزمايش‌هايي سبز به خصوص در شمال كشور و با نمايش قدرتمند اقتدار مردمي، شعار كليشه‌اي 80 ميليون محيط‌بان را به عرصه عمل انتقال دهد.
پژوهشگر كشاورزي و محيط زيست