تجربه‌هاي آفريقايي صلحي جديد
سينا قنبرپور
سابقه تاريخي ما درباره قاره آفريقا و مولفه‌هاي جغرافيايي حاكم بر آن ترسيم‌كننده سرزميني سخت و دشوار است. جايي كه بيابان بر همه‌چيز پيشي گرفته و كمبود آب اجازه هيچ توسعه‌اي را نداده است. بحران تامين غذا و گرسنگي همواره كشورهاي آفريقايي را در ذهن ما به جايي دوست‌نداشتني تبديل كرده است. اما نگاهي به تجربه‌هاي حفاظت از طبيعت چه در پارك‌هاي ملي و چه در مواجهه با جغرافياي اين قاره نشان مي‌دهد كشورهاي آفريقايي بيش از هر چيز با هم همراه شده‌اند تا در برابر طبيعت دست ياري به هم بدهند. اين درست برخلاف آن چيزي است كه در خاورميانه ما در حال تجربه آن هستيم. در شرق ايران تالاب‌هاي بين‌المللي هامون گرفتار خشكسالي پي‌درپي شده‌اند و ريزگردها امان از سيستاني‌ها بريده‌اند ولي هيچ اقدام مشتركي بين ايران و افغانستان براي احياي زندگي در هامون نيست . اين روزها در حالي كه در «كيپ‌تاون» شاهد تعيين روز صفر براي جيره‌بندي آب بوديم و بحران نبود آب شرب نگراني‌ها را مضاعف كرده بود، آنها دست به دست هم داده با ميدان دادن به ان.جي.او‌ها و تجربه‌هاي بين‌المللي از اجماع براي حل مشكل خود بهره بردند. اگر اين روزها مي‌شنويم كه ۱۱ كشور آفريقايي دست به دست هم داده‌اند تا كمربند سبز ايجاد كنند و بيابان‌هايي كه علاوه بر عوارضي چون ريزگرد منشأ آشوب و آسيب‌هاي اجتماعي بودند را كنترل كنند عملا نشانه‌هايي از ورود محيط زيست براي ايجاد صلحي مشترك مي‌بينيم. به عبارت ديگر
۱۱ كشور آفريقايي با تعريف چنين برنامه‌اي به همديگر كمك مي‌كنند تا ضمن در امان ماندن از طبيعت از آشوب‌هاي محلي و منطقه‌اي هم جلوگيري كنند؛ اتفاقي كه در فاصله ۸ سال جنگ تحميلي بين ايران و عراق هم افتاده بود؛ اما رفته‌رفته با بي‌ثبات شدن عراق پس از سرنگوني صدام و از اين سو روي كار آمدن دولت نهم و دهم همكاري مشترك براي ثبات بيابان‌ها كم‌رنگ‌تر شد. اين روزها تالاب هورالعظيم در عراق به سبب اقدام‌هاي دوره صدام‌حسين و پس از آن به سبب استمرار درگيري و جنگ در اين كشور آسيب بسياري ديده است. همكاري مشترك بين ايران و عراق برسر حفاظت از هورالعظيم مي‌تواند به آرامش بيشتر منطقه كمك كند كما اينكه ساختن سد بر دجله و فرات در تركيه مي‌تواند به بي‌ثباتي در منطقه بينجامد.