در باب فقدان مترجم آثار سينمايي
زيستن در انزوا
احمد طالبينژاد
به نظر من پرويز تاييدي از قدر ناديدهترين دستاندركاران حوزه ترجمه تئاتر و سينما بود. نه خودش قدر خودش را دانست و نه ديگران قدردان او بودند.
اولينبار اسم او را در فيلم
16 ميليمتري به عنوان كارگردان ديدم كه فرزانه تاييدي دخترعموي او نقش اول اين فيلم را بازي ميكرد. در سالهاي بعد پرويز تاييدي به ترجمه روي آورد و اولين كتاب مهمش كه تاثير زيادي هم بر بازيگري سينما و تئاتر داشت «كار هنرپيشه روي خود» نوشته استانيسلاوسكي بود؛ البته ترجمههاي ديگري از اين كتاب وجود دارد اما ترجمه پرويز تاييدي پاكيزهتر، جامعتر و
حرفهايتر بود.
او همچنين چندتايي از فيلمنامههاي برگمان از جمله «سكوت» را هم ترجمه كرد و در حالي كه اين فيلمها در ايران فرصت نمايش پيدا نكردند باب آشنايي سينما دوستان با اين سينماگر بزرگ را فراهم آورد به انضمام تعدادي ترجمههاي ديگري. اما او به ناگاه در دهه شصت وسوسه فيلمسازي به سرش ميزند و دو فيلم ناموفق ميسازد از جمله حمله خرچنگها كه يك فيلم جنگي شبههاليوودي بود كه امتيازي در كارنامه او به حساب نميآيد.
او در دهه هشتاد به بازيگري روي آورد و دريك سريال مناسبتي ماه رمضان بازي كرد كه اي كاش بازي نميكرد. بااينوجود او در دهه 60 در دانشگاه سينما و تئاتر يا هنرهاي دراماتيك تدريس هم ميكرد و مدرس خوبي هم بود.آشنايي من با تاييدي به مصاحبهاي كه به مناسبت نمايش يكي از فيلمهايش در مجله فيلم داشتم مربوط ميشود كه اولين مصاحبه او پس از انقلاب بود و راجع به سابقه كاري و نقشي كه ترجمههاي او در توسعه فرهنگ و تئاتر و سينما داشت.
تاييدي آدم بسيار محجوب و گوشهگيري بود كه اين رويه گوشهگيري و انزواطلبي براي هنرمند رويه درستي نيست. هنرمندان و اهالي فرهنگ بايد بدانند كه در عرصه فرهنگ و هنر انزواي خودخواسته و بازنشستگي زودهنگام كار درست و به صلاحي نيست. بايد ارتباطات برقرار باشد.
او دانش زيادي داشت كه متاسفانه به نسل بعد از خود نتوانست منتقل كند و از دانستههاي او بهرهبرداري نشد. به دليل پراكندگي كاري و گوشهگيري نتوانست در فرهنگ و هنر تاثيري بگذارد و جوانان و علاقهمندان از دانش و سواد او بهره ببرند.
فقدانش بهواقع دردناك است. وقتي خبر فوت او را در سن 81 سالگي شنيدم شوكه شدم. اصلا يادم رفته بود كه شخصي به نام پرويز تاييدي وجود دارد. او در سالهاي اخير خود را مخفي نگاه ميداشت. به يكي از دوستانم زنگ زدم دردناك آنجا بود كه او هم خبري از تاييدي نداشت.
فقدانش باعث تاسف است. اميدوارم به آدمهايي در اندازه و جايگاه وي بيشتر پرداخته شود. او براي سينما خدمات ارزندهاي انجام داد كه بايد به هنردوستان معرفي كند.